Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV-INTERNATIONAL CONFERENCE OF FOOD, AGRICULTURE, AND VETERINARY SCIENCES, Van, Türkiye, 27 - 28 Mayıs 2022, ss.855-862
Glayöl, soğanımsı gövde üzerinde, paralel damarlı yaprak yapısına sahip ve kesme çiçek olarak
yetiştirilen süs bitkilerinden birisidir. Anavatanı Asya, Avrupa ve Güney Afrika’nın tropik bölgeleri
olmakla birlikte, diğer birçok ülkede de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çiçekli dönemin
uzunluğu, diğer çiçeklere göre daha ekonomik üretilebilirliği, kesme çiçeklerin uzun süre canlılığını
koruyabilmesi ve farklı çiçek rengine sahip olması tercih edilebilirliğini artırmaktadır. Bu bağlamda ele
alınan bu çalışmada, Van ili Kampüs bölgesinin, farklı lokasyonlarında yetişen glayöl bitkisinde bazı
morfolojik özellikler arası ilişkinin Kategorik Temel Bileşenler Analizi ile incelenmesi amaçlanmıştır.
Morfolojik özellikler olarak, Çiçek boyu (mm), Çiçek çapı (mm), Salkım boyu (mm), Salkım kalınlığı
(mm), Salkım sayısı, Sap boyu (mm), Yaprak çapı (mm), Yaprak uzunluğu (mm) ve Renk değişkenleri
alınmıştır. Analiz sonucunda, lokasyonla birlikte 10 değişken arasındaki varyasyonun yaklaşık % 40’ı
(%39.82) birinci boyut ile açıklarken, %16.63’ü ikinci boyut ile açıklanmış ve iki boyut ile toplam
açıklanabilir varyans oranı %56.45 olarak bulunmuştur. Çiçek çapı ile yaprak çapı arasında ve çiçek
rengi ile lokasyon arasında yüksek pozitif ilişki bulunmuştur. Benzer şekilde diğer özellikler (Yaprak
uzunluğu, Çiçek boyu, Salkım sayısı ve Salkım boyu) arasında da pozitif yönlü yüksek ilişki
gözlenmiştir. Çalışma sonucunda, ayrıca, yüksek boyutlu verilerde; değişkenler arası ilişkileri inceleme
ve boyut indirgeme yöntemi olarak, kategorik temel bileşenler analizinin kullanılabilir olduğu
gözlenmiştir.