Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Serhat Yıldız
Danışman: Sibel Erdoğan
Özet:
Mısır silajı yerine ayçiçeği silajının Saanen x Kıl Keçisi melezi (F1) keçilerin
rasyonlarında kullanılmasının rumen ve kan parametreleri ile süt verim ve bileşimine
etkisini tespit etmek amacıyla yürütülen çalışmada, keçilerin beslenmesinde
kullanılacak olan silajlık mısır ve ayçiçeği Van İli Gevaş İlçesi’nde yetiştirilmiş ve
hamur olum döneminde hasat edilerek silolanmıştır. Çalışmada, birinci laktasyonda olan
ortalama 35±5 kg canlı ağırlığındaki 22 baş Saanen x Kıl Keçisi melezi kullanılmış ve
deneme 105 gün sürdürülmüştür. Tüm gruplarda kaba yem kaynakları farklı olan
rasyonlar hazırlanmıştır. I. grupta %100 Mısır silajı (100MS), II. grupta %66 Mısır
silajı+%34 Ayçiçeği silajı (66MS34AS), III. grupta %34 Mısır silajı+%66 Ayçiçeği
silajı (34MS66AS) ve IV. grupta ise %100 Ayçiçeği silajı (100AS) ile birlikte her
grupta ve her dönemde eşit düzeyde yonca kuru otu ve kesif yem (ME: 2585 kcal ve %
15.5 HP) verilmiştir.
Silajlık verim ve kalite kriterleri incelendiğinde hamur olum döneminde hasat
edilen mısır ve ayçiçeği hasıllarının yeşil ot verimi sırasıyla 6586.55 kg/da ve 6404.76
kg/da, KM verimi ise 1796.21 kg/da ve 1517.23 kg/da olarak belirlenmiştir.
Fermantasyon süresi sonunda mısır ve ayçiçeği silajlarının KM içerikleri %26.66 ve
%19.48 olarak belirlenmiştir. MS’nın KM içeriği AS’ndan yüksek olmasına rağmen
HK, HP, HY ve ADF içerikleri düşük bulunmuştur (P≤0.0001). AS’nın pH, NH3-N,
asetik asit (AA) ve bütirik asit (BA) konsantrasyonu MS’ndan yüksek (P<0.01), laktik
asit (LA) konsantrasyonu ise düşük olmuştur (P<0.01).
Rumen fermentasyon özellikleri bakımından yemleme grupları arasındaki
farklılıklar önemli bulunmuştur (P<0.0001). 100AS grubunda rumen pH’sı ile AA ve
NH3-N’i konsantrasyonu diğer gruplardan daha yüksek olmuştur. Rasyonda MS yerine
AS ikamesi yapıldığında rumen pH’sı ile AA ve NH3-N’i konsantrasyonu artış
ii
göstermiştir (P<0.05). PA ve BA konsantrasyonları ise AS ve MS kombinasyonu
yapılan yemleme gruplarında düşük bulunmuştur.
Serum glikoz ve total protein konsantrasyonu bakımından silaj grupları
arasındaki farklılıklar (P≤0.0457 ve P≤0.0091) önemli çıkmıştır. Serum üre, trigliserit,
kolestrol, LDL ve HDL konsantrasyonu ise 100AS silaj grubunda 100MS silaj grubuna
göre daha yüksek olmuştur (P≤0.0001).
Tüm gruplarda laktasyonun başından 105. güne doğru süt veriminde bir azalma
görülmüştür. Günlük ortalama süt verimi gruplar için sırasıyla 1.27, 1.00, 1.10 ve 1.09
kg/gün olarak belirlenmiş ve en yüksek süt verimi 100MS silaj grubunda tespit
edilmiştir (P<0.05). Süt bileşimi parametrelerinden KM, protein, yağ ve laktoz içeriği
en yüksek 34MS66AS ile 100AS silaj grubunda belirlenmiştir. Sütlerin KM ve yağ
içeriği üzerine silajların etkisi P≤0.0001 düzeyinde önemli iken, yağsız KM, protein ve
laktoz içeriği üzerine silajların etkisi sırasıyla P≤0.0127, P≤0.0020 ve P≤0.0273
düzeyinde önemli bulunmuştur. Silajlar süt yağındaki C12-C16 orta zincirli yağ asidi
içeriğini etkilemezken, C18:1 cis-9, C18:2 cis-9, trans-11 (CLA), C18:3n6 ve C18:3n:3
yağ asidi konsantrasyonları rasyondaki AS oranının artışıyla yükselmiş ve 100AS silaj
grubunda en yüksek seviyeye ulaşmıştır (P<0.05).
Sonuç olarak, mısır ve ayçiçeği silajlarının kaliteli olduğu, süt keçilerinde MS
yerine AS kullanımının rumen parametrelerini iyileştirdiği, süt verimi 100MS grubunda
yüksek olmasına karşın, süt bileşimi ve yağ asidi kompozisyonu bakımından
değerlendirildiğinde söz konusu yağ asitlerinin insan sağlığı açısından önemli olması ve
özellikle kolestrol sentezini azaltıcı yönde etkileri nedeniyle sütte konsantrasyonlarını
artırmak için rasyonda kaba yem kaynağı olarak mısır silajı yanında 18 C’lu yağ asidi
içeriği yüksek AS ile kombinasyonlarının yer alması önerilebilir.