Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özdemir A., Özdemir Y. (Yürütücü), Oyan V., Altıner S., Güleç N. T.
TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2022
Maden Kompleksi Kahramanmaraş’ın kuzeyinden başlayıp Van’ın güneyine kadar
devamlılığı takip edilebilen volkanosedimanter bir kayaç topluluğudur. Proje çalışması Maden
Kompleksi’nin Çatak (Van)-Kozluk (Batman) arasında yüzeylenen birimlerinin jeolojik,
sedimantolojk, paleontolojik ve petrolojik özelliklerini konu almaktadır. Güneydoğu Anadolu
orojenik kuşağının nap zonunda yeralan kompleks, proje alanı içerisinde Bitlis Metamorfikleri
ve Kretase yaşlı ofiyolitik birimler tarafından tektonik olarak üzerlenmektedir. Maden
Kompleksi konglomeratik bir istif olan Ceffan Formasyonu, numulitli-alveolinli kireçtaşından
oluşan Arbo Formasyonu, pembe-kırmızı renkli ve yer yer kumtaşı şeyl ardalanmaları içeren
Melefan Formasyonu, çoğunlukla bazaltik volkanik kayaçlardan oluşan Karadere
Formasyonu, Bitlis Masifi’ni kesen subvolkanik dayklar ve kumtaşı şeyl ardalanmasından
oluşan Narlıdere Formasyonu ile karakterize edilmektedir. Denizel sedimanların planktonik
foraminifer yaşları Erken-Orta Eosen’e, sedimanter birimlerden elde edilen en genç detritik
zirkon yaşları Üst Eosen’e mağmatik birimlerin 40Ar/39Ar plato yaşları ise Erken-Üst Eosen’e
işaret etmekte olup havzada çökelimin ve mağmatizmanın Erken Eosen’den-Üst Eosen’e
kadar devam ettiğine işaret etmektedir. Başlıca plajiyoklas + klinopiroksen ± olivin ± amfibol
fenokristallerinden oluşan volkanik/subvolkanik kayaçlar çoğunlukla subalkali-toleyitik
bazaltlardan oluşmaktadır ve nadiren andezitik ve riyolitik türevleri de bulunmaktadır.
Klinopiroksen kimyası kullanılarak hesaplanan kristallenme sıcaklıkları ve basınçları
volkanikler için sırasıyla 1125-1260℃ ve 1.6-10.8 Kbar arasında, dayklar için 1076-1215°C
ve 1.2-9.4 Kbar arasında değişmektedir. AFC modellemeleri volkanik/subvolkanik kayaçların,
kabuksal litolojilerden kontaminasyona uğradığını göstermektedir. Elde edilen veriler Maden
Havzası’nın Bitlis-Pütürge Masifi üzerinde açılan bir havza olduğuna işaret etmektedir.
Kuzeye doğru Bitlis-Pütürge Masifi’nin altına dalan Arap levhasının okyanusal litosferinin
Erken Eosen döneminde kopması, Erken-Geç Eosen aralığında yitim bileşeninden bağımsız
astenosferik mantoyu karakterize eden lavların havzanın güneyine, yitim bileşeni içeren
ergiyiklerin ise havzanın kuzeyine yerleşmelerine sebep olmuştur.