Akademik Veri Yönetim Sistemi
Peker Dural H.(Yürütücü), Karasu M., Kanık B.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2023
Risk algısı, insan kaynaklı iklim değişikliğinin etkilerini azaltmada insanların çevre yanlısı davranışlara yönelik tutum ve davranışlarında önemli bir tahminleyicidir (Leiserowitz, 2006; Spence ve ark., 2012). Bu sebeple iklim değişikliğine dair risk iletişiminin etkin sonuçlar ortaya çıkarabilmesi için risk algısını etkileyen faktörlerin bütünlüklü olarak belirlenmesi ve sınanması önem arz etmektedir. Bu çalışma ile, van der Linden (2015) tarafından geliştirilen iklim değişikliğine dair risk algısı modelinin ve bu modele eklenecek yeni faktörlerin (örn., sorumluluk algısı, bilişsel kapanma ihtiyacı ve bilgi değerliği) Türkiye kültüründe sınanması hedeflenmektedir. Temel modelde, iklim değişikliğine dair risk algısı bilişsel, deneyimsel ve toplumsal-kültürel faktörlerden oluşan kapsamlı bir sosyal-psikolojik temel üzerine oluşturulmuştur. Sözü edilen kapsamlı modelde bilişsel faktörler, iklim değişikliği ile ilgili bilgilerin nedenlerine, etkilerine ve çözüm yollarına; deneyimsel faktörler, iklim değişikliği ile duygulanımları ve ilgili geçmiş yaşantılara; toplumsal-kültürel faktörler ise biyosferik, egoistik ve alturistik değerler ile tarif edici ve buyurgan normlara karşılık gelmektedir. Söz konusu faktörlere ek olarak sosyo-demografik özelliklerin (yaş, cinsiyet, eğitim, gelir düzeyi, dini ve politik yönelimler) etkileri de incelenecektir. İklim değişikliğine dair psikoloji temelli çalışmaların pek çoğu kişisel faktörlere (iklim kaygısı, psikolojik sağlık, uyku kalitesi gibi) odaklanma eğilimindeyken (örn., Clayton ve Karazsia, 2020; Ogunbode ve ark., 2021), bu çalışma ile iklim değişikliğine dair risk algısında kişisel ve toplumsal faktörler bir araya getirilerek daha etkin bir açıklama modeli elde edilebilecektir. Bu model ile insanların iklim değişikliğine dair risk algılarının içerik ve kapsamı derinleştirilecek, böylece iklim değişikliğine dair risk iletişiminde daha etkin sonuçlar elde edilerek insanların çevre yanlısı tutum ve davranışlar sergileme olasılıkları artacaktır.