Akademik Veri Yönetim Sistemi
Üstündağ B., Çamlıca Y.(Yürütücü)
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2021 - 2024
İyon
kanalları, yaşayan hücrelerin temel yapı taşlarındandır. Birçok önemli
fizyolojik süreçte merkezi rol oynayan iyon kanallarının yapısal veya işlevsel
bozuklukları, özellikle uyarılabilme özelliği olan her türlü hücreyi, dokuyu ve
organı etkileyen, ''kanalopatiler'' olarak adlandırılan çeşitli hastalıklara
yol açmaktadır. Son araştırmalar iyon kanallarının çeşitli kanser türlerin
patojenezine özelliklerine dahil olarak, tümör oluşumunda ve kanserin
gelişiminde önemli roller üstlendiğini göstermektedir. Bir iyon kanalının
seçici olarak bloke edilmesi, özel bir molekülün bir hücrede fizyolojik bir
yanıt oluşturmak için iyon kanalının açılmasını önleyen biyolojik mekanizmadır.
Böylece, kanalın açılması ile oluşan yanıtı engellerler. Kanser hücrelerinin
özelliklerinden olan sürekli anjiyogenez, doku istilası ve metastaz kritik
olarak Ca2+’yi taşıyan iyon kanallarına bağlıdır. TMEM16A (ANO1)
bunlardan biridir. TMEM16A'nın aşırı ifadesinin, meme kanserinde nasıl bir rol
oynadığı belirsizliğini korumaktadır.
Bu nedenle tez çalışmasının literatürdeki var olan kısıtlı çalışmalara katkı
sağlaması ve yeni ilaç hedeflerine ışık tutması amaçlanmıştır. Bu çalışmada,
inhibitör etkisi olduğu bilinen Cryptotanshinone'un farklı
konsantrasyonlarının uygulandığı
meme
kanseri hücre hattı (MCF-7) üzerindeki anti-proliferatif etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaçla, Cryptotanshinone'nin etkisi üç farklı yöntem ile MCF-7 hücrelerinde
test edildi. Birincisi, Cryptotanshinone'un sitotoksik etkisini incelemek ve
diğer deneylerde kullanılacak dozları belirlemek için MTT
(3-(4,5-dimetiltiazol-2-il)-2,5-difenil tetrazolyum bromür) yöntemi, ikincisi
ANO1 kanalı gen ifadesini incelemek için qRT-PCR yöntemi ve üçüncüsü ANO1 kanal
akımını ölçmek amacıyla elektrofizyolojik bir yöntem olan patch clamp tekniği kullanılmıştır.
Yapılan MTT analizi sonucunda
gen ifadesi ve patch clamp çalışmalarında
kullanılmak üzere 10, 20 ve 30 μM doz grupları olarak belirlenmiştir. Patch
clamp deneylerinde bu üç doz
grubu için 0. dk. kayıtları kontrol olarak değerlendirilmiş ve 15. dakikada
elde edilen verilerden maksimum akım değerleri ölçülmüştür. Buna göre dozlar
arasında TMEM16A kanalını en yüksek miktarda inhibe eden grup, 30 µM doz grubu
olarak belirlenmiştir. Gen ifadesi deneylerinde ise gruplar arasında anlamlı
bir farklılık olmasa da 24. saate ait veriler için, kontrole göre değerlendirme
yapıldığında ANO1 gen ekspresyon düzeyinin 10 µM doz grubunda %65 oranında
azaldığı, 20 µM doz grubunda %71 oranında azaldığı ve 30µM doz grubunda %83
oranında azaldığı belirlenmiştir. Çalışmadan
elde edilen bu verilere göre, Cryptotanshinone’un MCF-7 hücrelerinde sitotoksik
etki göstererek kanser hücrelerini azalttığı, ANO1 kanal akımını bloke ettiği
ve kanal gen ifadesini azalttığı gözlenmiştir. Bu çalışma, Cryptotanshinone'un
meme kanserinde tedavi edici ilaç olarak kullanılabilirliğine dair
literatürdeki çalışmalara katkı sağlayacaktır. Ayrıca günümüzde meme kanserinde
uygulanan tedavi yöntemlerinin etkinliğini artırma amacıyla
kullanılabilirliğine dair literatürde bulunan çalışmalara ve yeni ilaç
hedeflerine katkısı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: İyon
kanalları, Meme kanseri, Hücre kültürü, TMEM16A, Cryptotanshinone.