Akademik Veri Yönetim Sistemi
MEDITERRANEAN SUMMIT 6th INTERNATIONAL SOCIAL SCIENCES CONGRESS, Adana, Türkiye, 23 - 24 Ekim 2021, ss.1-10
Çin'in ihracat, GSMH ve ticaretteki başarıları artmaya başladığında uluslararası alanda etkin bir güç olup olmayacağı tartışmaları oldukça artmıştı. Günümüzde de bu tartışmaların devam ettiği söylenebilir. Zira pandemiye karşın Çin ekonomisi büyümeye devam etmektedir ve Çin uluslararası arenada etkin bir iktisadî ve siyasî aktör olarak gücünü korumaktadır. Çin'in iktisadî gelişimine paralel olarak global finans politikaları ve global siyasette izleyeceği stratejiler merak konusu olmaktadır. Çin'i dışarıdan izleyenler için endişe ve kaygı uyandıran gelişmeler, Çin içerisinden bakıldığında "iktisadî devletçilik" söyleminin popüler duruma gelmesini sağlamıştır. İktisadî gelişimiyle öne çıkan ve adından söz ettiren Çin'in, iktisadî araçları kullanarak dünya siyasetinde hedeflediği amaçlarına ulaşması, bir diğer deyişle, iktisadî devletçiliği etkin bir şekilde kullanması ne kadar mümkün olabilir? İktisadî devletçilik denildiğinde tek tip bir politikadan bahsedilemez. İktisadî devletçiliğin pozitif ve negatif olarak addedilen bazı araçları bulunmaktadır Örneğin, ticaret kısıtlamaları ve mali yaptırımlar söz konusu araçların negatif başlığı altında toplanmaktadır. Buna karşın, ticaretin ve yatırımların teşvik edilmesi ile mali destekler pozitif iktisadî devletçilik kapsamında değerlendirilmektedir. Tarihi olarak incelendiğinde özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan itibaren bu araçların farklı ülkeler tarafından ama bilhassa gelişmiş ülkelerce uygulandıklarına şahit olunmaktadır. Günümüzde Çin iktisadî devletçiliği uygulamak için gerekli iktisadî gücü elde etmiş durumdadır ve pratikte Asya Altyapı Yatırım Bankası (AAYB) aracılığıyla bunu uygulamaktadır. AAYB, Çin açısından bölgesel ve global bir proje olarak öne çıkmaktadır. Bölgesel iktisadî bütünleşme ve global altyapı yatırımlarının finanse edilmesinde stratejik bir girişim olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, Çin'in AAYB girişiminin arkasındaki temel düşüncesi ve iktisadî devletçilik aracı olarak AAYB'nin değerlendirilmesi yapılmaktadır. Çalışmada öncelikli olarak Çin'in uluslararası örgütlere olan ilgisinin artması ve AAYB'nin kurulması incelenmektedir. Sonrasında AAYB ile ilgili bir literatür taraması niteliğinde analiz yapılmakta ve AAYB'nin arkasında stratejik hedefler hakkında yapılan çalışmalar değerlendirilmektedir. Son olarak, AAYB'nin kurulmasından itibaren gelişimi çeşitli istatistikler aracılığıyla analiz edilmektedir ve Çin'in iktisadî devletçilik amacına uygun olarak çalışıp çalışmadığı yorumlanmaktadır. Çalışmanın sonucunda, incelenen dönemde AAYB'nin etkin bir şekilde çalıştığı, Çin'in bölgesel etkinliğin artırmada önemli rolü olduğu ve global siyasî hedeflerine ulaşmada başarılı bir performans sergilediği sonucuna ulaşılmıştır.