Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV. International Social Research and Behavioral Sciences Symposium, Antalya, Türkiye, 19 - 21 Ekim 2019, cilt.1, ss.111
Kur’ân’ın yazılması, Mushaf haline getirilmesi, harekelenmesi ve noktalanması ile oluşan
kırâat ilminin tarihi seyri, Kur’ân’ı Kerim’i daha iyi anlama çabaları ile daha da olgunlaşma
sağlamıştır. Kur’ân’ı Kerim kırâatleri içerisinde sahih olanların yanında şâz olan kırâatler de
mevcuttur. Sahih olarak kabul edilen kırâatlerin şartları; sahih bir sened ile nakledilen, Hz.
Osman Mushaf’ına ve Arap dili gramerine uygun olan kırâatler olarak İslam âlimleri
tarafından belirlenmiştir. Bu şartlara uymayan kırâatler ise şâz olarak kabul edilmiştir. Şâz
Kırâat; senedi sahih olmayan veya sahih kırâat şartlarından herhangi birini taşımayan
kırâatlere denilmektedir. Tarih boyunca İslam âlimleri çeşitli alanlarda sahih kırâatlerle
birlikte şâz kıraatlerden de faydalanmışlardır. Kırâat ilmi alanında eser veren âlimler,
eserlerinde şâz kırâatler için de bir bölüm ayırmışlar ve konuyu incelemişlerdir. Bunun
yanında, müstakil olarak şâz kırâatler ile ilgili yazılmış eserler de mevcuttur. Bu eserler
içerisinde şâz kırâatlerden makbul olanlar ile olmayanlar ayrılmış ve İslami ilimler için
faydası olabilecek olan kıraatler beyan edilmiştir. Şâz kırâatler, bazen sahih olan kırâatte yer
alan anlamı açıklayıcı olarak, bazen Arap dili konuları için delil olarak, bazen de fıkıh
alanındaki bazı konular için katkı sağlamak amacı ile kullanılmışlardır.
Şâz kırâatlerin sahih kırâatlerin yanında bilinmesi gereken önemli bir konu olduğu âlimler
tarafından kabul edilmiştir. Bu nedenle şâz kırâatler, kırâat ilmi ve İslami ilimler açısından
önemli ve bilinmesi gereken bir konudur. Şâz kırâatler, İslam alimleri tarafından çeşitli
konularda dayanak olarak kullanılmış, İslami ilimler için önemli bir yere sahip olan,
haklarında farklı çalışmalar ve eserler olan kırâat ilminin önemli parçalarından biridir. Bu
çalışmamızda, kırâatlerin kabul edilme şartları, kırâatlerin genel tasnifi ile ilgili bilgi verdik.
Daha sonra şâz kırâatler hakkında genel bir bilgi, kırâat ilmi içerisinde nasıl oluştuğu, tarihi
seyri, çeşitleri, hükmü ve okuyuşları şâz kabul edilen imamlar ile ilgili bilgi aktarmaya
çalıştık.
Anahtar Kelimeler: Kur’ân, Kırâat, Şâz, Şâz Kırâat