Akademik Veri Yönetim Sistemi
MEDITERRANEAN SUMMIT 6th INTERNATIONAL SOCIAL SCIENCES CONGRESS, Adana, Türkiye, 23 - 24 Ekim 2021, ss.11-21
AUKUS Paktı 15 Eylül 2021 tarihinde Avustralya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri arasında ilan edilen üçlü bir güvenlik anlaşmasıdır. Anlaşma sonrasında bilhassa Hint-Pasifik Bölgesi için güvenlik endişeleri artmıştır. Anlaşma maddeleri Avustralya'ya bazı ayrıcalıklar tanıması bakımından ayrıca önemlidir. Nitekim bu anlaşma sayesinde Avustralya'nın nükleer güç kapasitesi artacaktır ve özellikle denizaltılar hususunda Avustralya önemli kazanımlar elde edecektir. Bunun yanı sıra, Avustralya'nın donanma, hava kuvvetleri ve uzun menzilli füzeler gibi askerî güç kapasitesini artırmaya yönelik hususlar da anlaşma maddeleri arasındadır. Meselenin denizaltılar ile ilgili olması hiç şüphesiz akıllara Hint-Pasifik Bölgesi'ni getirmektedir. Bunun haksız olduğu da söylenemez. Zira uzun süredir ABD, Çin'in iktisadî gelişmesinden ve Hint-Pasifikteki etkinliğini artırmasından endişelidir ve rahatsızdır. Çin'in son yıllarda siber güvenlik, yapay zeka ve kuantum alanlarındaki atılımları da dikkate alındığında anlaşmanın önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Anlaşma Çin'in sözü edilen alanlardaki hususlara ilişkin de üç ülke arasında bir işbirliği yapılmasını öngörmektedir. Dolayısıyla söz konusu anlaşma, anlaşmaya taraf bazı ülkelerden yapılan açıklamaların tersine Çin'e karşı kurulmuş bir pakt olarak değerlendirilmektedir. Bu arada, anlaşma dışında kalan ülkelerin tepkisi de bu süreçte önemini koruyacak gibi görünmektedir. Zira anlaşmaya taraf olan ülkelerin müttefiklerinden bir tanesi olan Fransa'nın anlaşmaya dahil edilmemesi nedeniyle Fransa çok büyük iktisadî kayıpla karşılaşmıştır ve bu duruma tepkisi de oldukça sert olmuştur. Dolayısıyla anlaşmanın taraf ülkeler ve Çin'i doğrudan ilgilendiren bir mesele olmasının yanı sıra, taraf olmayan ülkeleri ilgilendiren bir yönü de bulunmaktadır. Bu çalışmada AUKUS anlaşması ve bu anlaşmayı doğuran süreç incelenmekte, anlaşmanın Hint- Pasifik bölgesine olası etkileri değerlendirilmekte ve global dengeler açısından süreç analizi yapılmaktadır. Çalışmanın sonucunda, Hint-Pasifik Bölgesi'nin öneminin önümüzdeki yıllarda giderek artacağı, Çin'in global anlamda sıkışıklığını gidermek amacıyla tavizkâr bir diplomasi yolunu tercih edebileceği ve Çin'e karşı Batı ittifakının güçleneceği bulgularına ulaşılmıştır.