"1990 Sonrası Türkiye Sinemasında Yaşlılık Temsilleri"

Ertaylan A.

THE TURKİSH ONLİNE JOURNAL OF DESİGN, ART AND COMMUNİCATİON, cilt.6, sa.1, ss.1-20, 2016 (Hakemli Dergi)

Özet

Doğal biyolojik bir süreç olarak ele alındığında tıp biliminin bir alt dalı olan yaşlılık olgusu, dünya nüfusundaki yaşlı sayısının artmasına bağlı olarak kazandığı önemle birlikte giderek toplumsal bir boyut da kazanmış ve kısa zamanda gereontoloji (yaşlanma ve yaşlanma bilimi) adı altında disiplinler arası bir alanda konumlandırılmıştır. Yaşlılık olgusunun toplumsal boyutu, yaşlının verili sistem içerisindeki konumu ve bu konumu belirleyen sosyo ekonomik ve sosyo kültürel koşullar gibi alt başlıklarla ilgilidir ve bu alt başlıklar da mevcut politik uygulamaların bir yansıması niteliğindedir. Bu çerçeveden bakıldığında, köken olarak geleneksel bir toplum olan Türkiye’de yaşlılık olgusuna ya da yaşlıların bu günkü konumlarına ilişkin bir değerlendirmenin, modernleşme sürecinden ve bu sürecin özgün sosyo kültürel ve sosyo ekonomik koşullarından bağımsız olması mümkün görünmemektedir. Yaşlılara ilişkin söz konusu konumun başta batılı ülkeler olmak üzere çağdaş toplumların genelinde yeni bir 'öteki'ne doğru kayma gösterdiği düşünülmektedir. Bu bağlamda modernleşme süreci içerisindeki geleneksel toplumlarda da bu ‘ötekileştirme’ sürecinin er ya da geç başlayacağını öngörmek mümkündür. Bu sürecin sinemadaki yansıması ise yaşlılık olgusunun sinemadaki temsiliyet biçimleri açısından ilgi çekici görünmektedir. Bu çalışmada yaşlılık olgusunun temsiliyet biçimleri, modernleşme sürecinin Türkiye’deki sosyo politik ve sosyo kültürel yansımaları perspektifinde incelenecektir. Bu bağlamda 1990 sonrası Türkiye sinemasında yaşlılık olgusunun nasıl temsil edildiği, bu temsiliyetin yeni bir 'öteki' inşasına hizmet edip etmediği ve egemen yaşlılık algısının yeniden üretilmesi yerine alternatif bir temsiliyetin ortaya konulup konulmadığı gibi değişkenler sorgulanacaktır. Çalışmada niteliksel içerik analizi yöntemi kullanılacak ve seçilen filmler yukarıdaki sorular çerçevesinde analiz edilerek sosyolojik bir perspektiften eleştirel bir bakış açısı ile yorumlanacaktır. Anahtar kelimeler: Türkiye sineması, yaşlılık olgusu, modernleşme, niteliksel içerik analizi.