Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) Kök Çürüklüğü Hastalığına Neden Olan Rhizoctonia solani Kühn. ve Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid’ya Karşı Propolisin Etkinliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tuğçe ALIRIZ

Danışman: Emre Demirer Durak

Özet:

Bu çalışmada, fasulye bitkisinde Rhizoctonia solani ve Macrophomina phaseolina (Kömür çürüklüğü) gibi önemli toprak patojenlerine karşı farklı dozlarda ticari propolisin etkisi in vitro ve in vivo koşullarda araştırılmıştır. In vitroda propolisin antifungal etkilerini belirlemek için patojenler ile biyolojik kontrol etmeni Trichoderma harzianum üzerinde etkileri incelenmiştir. Çalışmada propolisin 1 ml, 2 ml, 5 ml ve 10 ml dozları kontrolde ise fungisit ve glikol uygulamaları kullanılmıştır. Buna göre propolis dozu arttıkça patojen gelişimleri azalmıştır. Özellikle 5 ve 10 ml propolis oranlarında fungal gelişimin çok az olduğu saptanmıştır. Patojen gelişiminde fungisit uygulaması ile propolis dozlarının etkinliğinin paralel olduğu belirlenmiştir. Ayrıca T. harzianum propolis dozlarından da patojenlere göre daha az etkilenmiştir. In vitro sonuçlarına göre en etkili propolis dozu (10 ml) seçilerek iklim odasında fasulye tohumlarına kaplama şeklinde uygulanmıştır.  Deneme sonucunda veriler değerlendirildiğinde   M. phaseolina’ya karşı propolisin etkili olmadığı tespit edilirken M. phaseolina+ T. harzianum uygulamasının hem bitki gelişiminde hem de hastalık şiddetinde en iyi sonuçları verdiği belirlenmiştir. Propolis ise R. solani’ ye karşı M. phaseolina’ ya olduğundan daha etkili bulunmuştur. R. solani bulaştırılmış bitkilerin gelişim parametrelerine en çok fungisit ve propolis uygulamaları etki etmiştir. Propolis uygulamasının R. solani’ nin %80 olan hastalık şiddetini %48’e düşürdüğü, fungisitin ise bu değeri en çok düşüren (%28,3) uygulama olduğu tespit edilmiştir.