"Yedikilise Manastırı (Varagavank) Mimarisi ve Plastik Süslemeleri"

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Eda ERİŞ KIZGIN

Danışman: Yalçın Karaca

Özet:

ÖZET

Doğu Anadolu Bölgesi’nin tarihi kentlerinden biri olan Van önemli jeopolitik ve jeostratjik konumu nedeniyle her dönemde önemli bir kent olmuştur. Tarih öncesi çağlardan itibaren bölgeye sırasıyla Urartular, Medler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Partlar ve Sasaniler hâkim olmuştur. 640 yılından sonra bölgede Müslüman devletler hâkim olmuş ve zaman zaman bu hâkimiyet Bizans Emevi ve Abbasi arasında değişmiştir. Bizans devletine karşı kazanılan 1071’deki Malazgirt Savaşından sonra Türklerin eline geçen Doğu Anadolu ve Van, farklı Türk Devletlerinin hâkimiyetine girmiştir. Kentte yaşamış olan bu farklı toplumların izlerini bir arada görmek mümkündür.

Bölgede güçlü devletlerin hâkimiyeti altında yaşayan Ermeniler IV. y.y. başlarında Hıristiyanlığı kabul ettikten sonra Van ve çevresinde manastır ve kiliseler inşa etmişlerdir. Bu manastırlardan arasında mimari ve taş tezyinat açısından ünik olan eserler bulunmaktadır.

“Yedikilise Manastırı (Varagavank) Mimari ve Plastik Süslemeleri” tezimizin amacı, XVII. yy.’da bölgedeki başpiskoposluk merkezi olan ve Ermeni mimarisini en iyi şekilde yansıtan manastırı mimari özellikleri ve taş süsleme programlarını inceleyerek dönemin sanat anlayışı ile ilgi bilgiler elde edip bunları yorumlamaya çalışmaktır.

Yapılan çalışmalar neticesinde Yedikilise Manastırı, bünyesinde bulunan yapıların sahip oldukları plan tipleri ile taş malzemeye ustaca işlenen geometrik, bitkisel ve figürlü bezemenin yapının Ermeniler için taşıdığı dini önemi yansıtması bakımından önem arz etmektedir.

Tez konumuzu oluşturan manastır yapılarının plan tipleri kendine özgü şemaları yansıtırken süsleme konusunda ise etkileşim içinde olduğu komşu sanat çevrelerinden tesiri altında kaldığı açık bir şekilde görülmektedir.

Temennim ülkemizin kültürel mirası içinde yer alan Yedikilise Manastırı (Varagavank) mimarisinin ve anıtsal nitelikteki taş süsleme programının aslına uygun kalınarak restore edilmesi ve günümüze kazandırılmasıdır.