• Ana Sayfa

SİRMO (YABANİ SARIMSAK) TÜRLERİNDE MORFOLOJİK, BİYOKİMYASAL KARAKTERİZASYON VE GİNOGENESİS UYARTIMI İLE HAPLOİD BİTKİ ELDE ETME OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri (Dr), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM ÇAKMAKCI

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Suat Şensoy

Eş Danışman: Ali Ramazan Alan

Özet:

SİRMO (YABANİ SARIMSAK) TÜRLERİNDE MORFOLOJİK, BİYOKİMYASAL KARAKTERİZASYON VE GİNOGENESİS UYARTIMI İLE HAPLOİD BİTKİ ELDE ETME OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI

ÇAKMAKCI, Özlem Doktora Tezi,

Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Suat ŞENSOY

II. Danışman: Prof. Dr. Ali Ramazan ALAN

Mayıs 2020, 151 sayfa

Bu çalışmada Van İli içerisinde bulunan 12 farklı lokasyondan toplanan yabani sarımsak (Sirmo) bitkilerinin morfolojik, biyokimyasal karakterizasyonu ve A. vineale türünün ginogenesis uyartım olanaklarının araştırılması hedeflenmiştir. Çalışılan bitkilerin morfolojik özellikleri, toplam antioksidan kapasitesi, toplam fenol ve fenolik bileşik içerikleri belirlenmiştir. Morfolojik özellikler, toplam fenol ve antioksidan içerikleri bakımından lokasyonlar arasındaki fark istatistiki olarak önemli bulunmuştur (p<0.01). Fenolik bileşiklerin arasında en yüksek bileşiğin protokateşik asit olduğu tespit edilmiştir. Kümeleme analizinde, lokasyonların morfolojik olarak iki, biyokimysal olarak üç ana gruba ayrıldığı görülmüştür. Biyokimyasal veriler bakımından L-1, L-6 ve L-8 lokasyonlarına ait sirmo bitkileri A. schoenoprasum ile aynı grupta yer almıştır. Çalışmada % 0.29 oranında ginogenik cevap ve % 0.14 oranında ginogenik bitkicik gözlemlenmiştir. Uyartım için en iyi sonuç (% 0.40) MS temelli uyartım medyasında (F14) elde edilmiştir. BDS temelli uyartım medyasında (A100) ise % 0.26 oranında cevap alınmıştır. En iyi ginogenik cevap orta büyüklükteki (3-3.5 mm) çiçek tomurcuklarından elde edilmiştir. 2018 yılında % 2.53 oranında kallustan gelen ve % 0.62 oranında direk sürgün, 2019 yılında ise % 0.71 oranında kallus aracılığıyla ve % 0.32 oranında direk sürgün elde edilmiştir. Klonal çoğaltmada ise Çaldıran bölgesine ait bitkilerin topsetlerinde % 30, Yumruklu topsetlerinde % 25 oranında bitkicik elde edilmiştir.

Anahtar kelimeler: Allium, Biyokimyasal içerik, Ginogenesis, Sirmo, UPOV, Yabani sarımsak.