Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Jaehun CHOI
Danışman: Faruk Alaeddinoğlu
Özet:
Kentlerin değişen ve dönüşen sosyal ve doğal çevreye uyum sağlaması için,
birçok bilim insanı yeni ‘rezilyans (resilience)’ kavramına odaklanmaktadır. Çünkü
kentlerin, doğal felaketlerden veya insan kaynaklı tehditlerden hızlı ve
sağlıklı bir şekilde toparlanmasına ve dönüştürülmesine ihtiyaç her geçen gün artmaktadır.
Dolaysıyla tehditlere karşı kentlerin göstermiş olduğu direnç ve kendini
yenileme süreci önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, Van kentinin 2011 depremi
sonrası yaşadığı (2019 yılına kadar) nüfus değişimini ele alan bu çalışmada,
rezilyans teorisini esas alan bir yöntem geliştirilmiştir. Geliştirilen yöntem
sayesinde hem kent düzeyinde hem de mahalle boyutunda analizler yapılmıştır.
Uygulanan çalışmada yaşam alanı ilk olarak istatistiksel analiz birimi
ile belirlenmiş ve nüfus değişikliği temel istatistiksel yöntemler kullanılarak
analiz edilmiştir. Ayrıca korelasyon analizi, mahalleye göre nüfus sıralama
değişikliği ve ağırlıklı nüfus merkezi noktası ölçümü yapılmıştır. Rezilyans
ölçümü çok boyutlu analiz için kent, yaşam alanı ve mahalle boyutuna bölünerek
analiz edilmiştir.
Geliştirilen rezilyans yöntemi sayesinde 2011 depreminin Van kenti yaşam
alanında ve mahalle boyutunda büyük değişikliklere neden olduğu
anlaşılmaktadır. Rezilyansın bakış açısıyla değerlendirildiğinde, Van kentinin
2019 yılına kadar kent boyutunda depremden önceki nüfusun büyüme eğilimini geri
kazanmadığını göstermektedir. Ayrıca depremin konutlar üzerinde yaptığı olumsuz
etkiye hızlı bir şekilde yanıt vermek amacıyla yürütülen TOKİ projesinin, 2013
yılında yaşam alanı ve kent boyutunda depremin ötesinde daha fazla rezilyans
değişikliğine yol açan bir faktör olduğu da gözlemlenen bir başka gerçektir.
Kentsel yaşam alanı ve mahalle boyutunda bir analizi hedef alan bu
çalışmanın, Van kentinin sürdürülebilir bir yerleşme olmasını sağlamada ve değişimin
kaçınılmaz olduğu bir ortamda etkin ve esnek bir rezilyans kentine
dönüştürülmesine katkı sunmayı ve bundan sonraki çalışmalar için de temel
teşkil etmesi beklenmektedir.