Kars Müzesi'nde Bulunan Tarihi Banknot Paralar

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Murat KALENDER

Danışman: Osman Aytekin

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Kars Müzesi, bünyesinde bulundurduğu geniş envanteri ile Kars'ın kadim geçmişi hakkında engin bilgiler vermektedir. Kültürlerin kavşak noktasında olması ve jeostratejik konumu ile tarihte birçok topluma ev sahipliği yapan Kars, 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın ilk çeyreğinde farklı devletlerin göz diktiği topraklar olmuştur. Dolayısıyla Kars çeşitli savaşlara tanıklık etmiş tarihi kentlerden biridir. Özellikle 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan I. Dünya Savaşı'na kadar geçen sürede Kars toprakları Rus işgaline maruz kalmıştır. Söz konusu dönemlerde yaşanan savaşlar sonrasında, Kars Müzesi bu tarihe ışık tutan geniş bir sergiye sahip olmuştur. Bu durumun sonucunda Kars Müzesi, envanterine kayıtlı çeşitli dönemlere ait arkeolojik ve etnografik eserler barındırmaktadır. Müzeden alınan izinler neticesinde 2020 yılında yukarıda bahse konu dönemlere ait 40 adet kâğıt para tespit edilmiştir. Bu bağlamda "Kars Müzesi'nde Bulunan Tarihi Banknot Paralar" tez konusu olarak belirlenmiştir. Tez konusu kapsamında belirlenen banknot paraların envanter bilgileri üzerinde çalışılmış, banknotlar farklı açılardan ele alınarak değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmada, banknot paraların genellikle savaş ve ekonomik kriz dönemlerinde tedavüle çıkarıldığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca banknotların, ait olduğu devletin arması ve devlet lideri veya önemli kişilerin portrelerini üzerinde taşıyan, ülke bağımsızlığını ve gücünü sembolize eden, resmî belge niteliğinde oldukları görülmüştür. Banknot para konusu yükseköğretim kurumlarının lisansüstü programlarında öğrenim gören sanat tarihi öğrencileri tarafından daha önce tez olarak çalışılmamış bir konudur. Tez konumuz belirtilen dönemle ve banknotlarla ilgili Kars Müzesi'nde yapılan ilk çalışma olması bakımından önemlidir.