Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Murat AZMANOĞLU
Danışman: Nasip Demirkuş
Özet:
Özet: Bu çalışmada MEB ve MEB’e bağlı kurumlarda görev yapan biyoloji öğretmenlerinin bazı biyoloji konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesinde sahip oldukları demografik özelliklerin etkileri nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılarak araştırılacaktır.
2. Tezin Amacı ve Hedefleri
Eğitimin niteliğini etkileyen en önemli unsurlardan birisi hiç şüphesiz öğretmenlerdir. Öğretmenlerin öğrencilerine bilgiyi sunan, bilgiye ulaşma yollarını öğreten, rehberlik eden, rol model olan, onları geleceğe hazırlayan uzman kişiler olması önemli nitelik göstergeleridir (Çelikkaya, 2006). Öğretmenin farklı niteliklere sahip olmasında öncelikli olarak öğretmenlerin içerik bilgilerine sahip olmalarına odaklanılmıştır (Shulman, 1986). Öğrenmeler önceki öğrenmeler üzerine inşa edilerek gerçekleştiğinden dolayı öğretmenlerin var olan bilgilerinin bilimsel olması önemlidir. Öğretmenler var olan bilgilerini öğrencilerine aktarırlar. Bilgiler bilişsel yapılar sayesinde daha sistematik hale getirilerek anlamlandırılmaları sağlanır. Bilişsel yapıların zihnimizde oluşturdukları bilgi formları da kavram olarak ifade edilir. “Nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım, mefhum, konsept, nosyon” (TDK, 2022) olarak tanımlanmaktadır. Kavram insan zihninde anlamlanan farklı obje ve olayların değişebilen ortak özelliklerini temsil eden, çoğunlukla bir sözcükle ifade edilebilen, bir bilgi formudur (Ülgen,2004). Kavramların herkes tarafından doğru kullanılması olayların algılanmasını, anlamlandırılmasını, tanımlatılmasını ve öğrenilmesini kolaylaştırır. Bireyler dış dünyayı algılarken genellemelerden yararlanırlar genellemeler sayesinde de çok fazla bilişsel olarak detaya gerek duymazlar. Böylece kavramlar bireylere genelleme yapma açısından fayda sağlarlar ( Aronson, Akert ve Wilson, 2012). Bireyler öğrendikleri kavramları tam tanımazlar ise yeni öğrendikleri kavramları tanımlarken de eksik tanımlama yapabilirler. Öğrenmenin, yeni bilgilerin önceki bilgiler üzerine konularak hiyerarşik bir şekilde ya da önceki bilgilerle ilişkilendirilerek gerçekleştiğini düşündüğümüzde; eksik öğrenilen bir kavramın sonraki öğrenilecek olan yeni kavramında eksik ya da yanlış olabileceğini gösterebilir. Eksik ve yanlış öğrenmelerde kavram yanılgısına neden olabilmektedir.
Kavram yanılgısı, bilimsel bir dayanağı olmayan fakat bireylerin zihinlerinde yer edinmiş olan kavramları tanımlar (Bahar, 2003). Kavram yanılgıları bireylerin her dönemlerinde ortaya çıkabilir. Kavram yanılgıları bireylerin yaşamlarının her aşamasında ortaya çıkar. Kavram yanılgıları en çok informal öğrenme yoluyla gerçekleşmesine rağmen, formal öğrenmenin gerçekleştiği okul ortamlarında da ortaya çıkabilmektedir. Formal öğrenmelerin gerçekleştiği ortamlarda öğretmenin bilimsel kavramlara hakim olması beklenir. Öğretmenler sahip oldukları kavramları çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanarak öğrencilerine aktarabilmektedir. Öğretmenlerin öğretim sırasında yaptıkları genellemeler, eski kavram ve terimleri kullanmaları, öğretimin gereğinden fazla basitleştirilmesi ve hatalı araştırma sonuçlarını kullanmaları kavram yanılgılarına yol açar (Hershery, 2004). Formal öğrenmelerin gerçekleştiği okul ortamlarında öğretmenlerin sahip olduğu kavram yanılgıları öğrencilere aktarılabilir ve böylece öğretmenler de öğrencilerde kavram yanılgıları oluşturur. Öğretmenler çoğu zaman öğrencilerin sahip oldukları kavram yanılgılarının birçoğuna sahiptirler (Bahar, 2003).
Çalışmamızda MEB’de ve MEB’e bağlı kurumlarda biyoloji öğretmenliği yapan öğretmenlerin bazı biyoloji konularındaki kavram yanılgılarının oluşmasında öğretmenlerin sahip oldukları demografik özelliklerin ilişkisi araştırılacaktır.. Bu temel amaca bağlı olarak aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:
• Biyoloji öğretmenlerinin bazı genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları nelerdir?
• Biyoloji öğretmenlerinin bazı genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları, demografik özelliklere göre farklılaşmakta mıdır?
3. Özgün Değer
Literatür tarandığında biyoloji kavram yanılgılarının ortaya çıkarılmasında yurtiçinde birçok çalışma yapıldığı gözlenmektedir. Yurt içinde yapılan çalışmalarda seçilen örneklem gruplarını öğrenciler ve öğretmen adayları oluşturduğu görülmektedir. Yapılan çalışmalarında kavram yanılgılarını belirlemeye ve giderilmesine yönelik çalışmalardır. Çalışmalarda MEB’de ve MEB’e bağlı kurumlarda çalışan öğretmenler üzerinde örneklem gruplarının bulunmadığı gözlenmektedir. Çalışmamızda örneklem grubumuzu Kocaeli’nde MEB ve MEB’e bağlı kurumlarda görev yapan biyoloji öğretmenleri oluşturmaktadır. Biyoloji öğretmenlerinin bazı genel biyoloji kavram anlayışlarında, sahip oldukları kavram yanılgılarının ortaya çıkmasında sahip oldukları demografik özelliklerin etkileri araştırılacaktır. Demografik özellik etkileri ile yapılan çalışma literatürde özgün bir yapıya sahip olacak ve bundan sonra yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.