AKTİF VE NORMAL GALAKSİLERDEKİ DEV MOLEKÜLER BULUTLARIN FİZİĞİNİN ARAŞTIRILMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Fakültesi, Fizik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hülya ESER SULU

Danışman: Selçuk Topal

Özet:

Evrende kendine has morfolojiye ve evrim yoluna sahip birçok farklı galaksi bulunmaktadır. Bu galaksiler içerisinde sarmal galaksiler moleküler gaz yönünden daha zengindir ve bu nedenle yıldız oluşumunun en yüksek düzeyde gerçekleştiği galaksilerdir. Bu tez çalışmasında NGC 3627 ve NGC 5055 galaksilerinin yarı-büyük ekseni boyunca seçilen 11 bölgede molekül bulutlarının barındırdığı gazın, tozun genel olarak ve yıldızlararası ortamın (YAO) fiziği araştırıldı. NGC 3627 galaksisi aktif galaksi çekirdeği (AGN) içerirken NGC 5055 içermez. Bu tezin amacı doğrultusunda çoklu karbonmonoksit (CO) geçişleri [12CO(1-0, 2-1, 3-2) ve 13CO(1-0)], kızılöte (24micron) ve moröte (FUV) literatür verileri kullanıldı. Seçilen her bir bölgede CO akısı ve akı oranları [12CO(1-0)/13CO(1-0), 12CO(2-1)/12CO(1-0) ve 12CO(3-2)/12CO(1-0)],  24micron ve FUV akı yoğunlukları (sırasıyla F_24micron ve F_FUV), moleküler gaz kütlesi (M_H2) ve gaz yüzey yoğunluğu (Sigma_H2) hesaplandı. Galaksi merkezinden uzaklaştıkça, toplam CO akısı, M_H2, Sigma_H2, F_24micron, F_FUV ve sönümleme (F_24micron / F_FUV) azalmaktadır. Çizgi oranları ile diğer parametreler arasındaki ilişkiye bakıldığında, diskin eteklerinden merkeze doğru gidildikçe, gazın artan sıcaklığı ile birlikte M_H2, Sigma_H2, F_24micron, ve F_24micron / F_FUV değerlerinin de arttığı gözlenmiştir (korelasyon NGC 3627’de daha zayıftır). NGC 3627 galaksi merkezi daha sıcak ve daha ince gaza ev sahipliği yapmaktadır. İki galaksinin morfolojik (sarmal kol ve çubuk yapıları) ve merkezi aktivite (AGN varlığı) açısından farklı oluşuna bağlı olarak yıldız oluşumun düzeyindeki farklılıkların incelenen parametrelerdeki farklılıklara neden olduğu düşünülmektedir.