Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği (Yl) (Tezli), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Buket Ceren ÖZCAN
Danışman: Altuğ Karabey
Özet:
Enerji ihtiyacının çoğunluğu, fosil kaynaklı
yakıtlardan elde edilmektedir. Bu sebeple fosil kaynaklı yakıtların hızla
tüketilmesine ve fosil yakıtlardan kaynaklı açığa çıkan sera gazlarının
artmasına neden olmaktadır. Sera gazlarından biri olan karbondioksit (CO2)
gazının fazla yayılması çeşitli iklim değişikliklerini de beraberinde
getirmektedir. Bu nedenle karbon salınımının kontrol edilmesine ve
azaltılmasına yönelik yapılacak olan çalışmalar büyük önem arz etmektedir.
Bu çalışmada, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin
karbon ayak izi belirlenmiştir. Çalışma kapsamında, 2020-2022 yılları
arasındaki karbon salınımı incelenmiştir. Karbon emisyonu, Hükümetler Arası
İklim Değişikliği Paneli (The Intergovernmental Panel on Climate Change-IPCC)
Tier-1 yaklaşımı ve analitik yöntem metodolojisi yardımıyla ayrı ayrı
hesaplanmıştır. İnsan faaliyetlerinden kaynaklı dolaylı ve doğrudan emisyonlar
dikkate alınmış olup hesaplama kriterleri 3 kapsam altında incelenmiştir. Buna
ek olarak kampüsteki binalar toplam doğalgaz emisyonu miktarlarına göre
karşılaştırılarak analiz edilmiştir.
Doğalgaz tüketim değerleri incelendiğinde en fazla
doğalgaz tüketiminin ve buna bağlı maksimum emisyonun 2020 yılında
gerçekleştiği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ne ait kayıtlı araçların tüketim
değerleri incelendiğinde en fazla yakıt tüketiminin ve buna bağlı maksimum
emisyonun 2022 yılında oluştuğu, toplam elektrik tüketim değerleri
incelendiğinde en fazla tüketimin ve buna bağlı maksimum emisyonun 2022 yılında
meydana geldiği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’ne kayıtlı olmayan araçların
tüketim değerleri incelendiğinde en fazla yakıt tüketiminin ve buna bağlı en
fazla emisyon değerinin 2022 yılında gerçekleştiği tespit edilmiştir.
Hesaplamalar sonucunda,
IPCC ve analitik yöntem metodolojilerine göre en fazla emisyonun Kapsam-1’den
kaynaklı olduğu, tüm kapsamlar dikkate alındığında incelenen yıllarda, toplamda
en fazla emisyonun 2022 yılında oluştuğu ve artış oranının üniversiteye ait
olmayan araçların emisyonlarının en fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Emisyon
türleri arasında en fazla emisyonun yakıt türü olarak motorin kullanan
araçlardan kaynaklı olduğu belirlenmiştir. Metodolojilere ait yapılan
karşılaştırma sonucunda incelenen tüm başlıklardaki tüketimlere bağlı emisyon
değerlerinin, yöntemlere göre farklı sayısal değerlerde hesaplandığı buna
karşın incelenen tüm başlıklara ait emisyonların yıllık artış oranları
değerlendirildiğinde aynı veya birbirine yakın artış oranlarına sahip oldukları
tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda
her iki hesaplama yöntemi karşılaştırılarak analiz edilmiş ve karbon
salınımının azaltılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.