Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NAHİDE ECE SÜSLÜ
Danışman: Celal Aslan
Özet:
Eğitim, bireyin içerisinde bulunduğu toplumun millî, manevî ve kültürel değerlerini kazanmasını; bilgi, beceri, tutum elde etmesini; istendik yönde davranışlar oluşturmasını sağlayan bir süreci ifade eder. Eğitimin bu görevleri, öğretim ile okulda sistemli bir şekilde yerine getirilir. Öğretim süreci, çeşitli materyaller vasıtasıyla gerçekleştirilir. Bu materyallerin başında öğretim programı ve ders kitapları gelmektedir. Çalışmada; toplumcu bir kuram olan "Oluşumsal/Genetik Yapısalcılık" ile Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları 9, 10, 11 ve 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabında yer alan hikâye ve roman metinlerini incelemek amaçlanmıştır. Kuramın teorisyeni Lucien Goldmann; Karl Marx, Jean Piaget, Georg Lukacs gibi düşünürlerden etkilenerek genetik yapısalcılık kuramını oluşturmuştur. Bu kuram, toplumda yaşanan değişim ve dönüşümlerden güç alarak toplumsal bir grubun ideolojisini ortaya koyan, eserin iç ve dış dinamiklerini bütüncül bir bakış açısıyla irdeleyen diyalektik bir metottur. Goldmann, bu noktada edebiyat sosyolojisinin alışılmış yöntemlerini irdeler ve eleştirir. Edebiyatta, tek tip/klasikleşmiş incelemeyi sorunsallaştırır; anlama ve açıklama aşamasından oluşan ikili bir yöntem geliştirir. Bu yöntemle ders kitabında yer alan yazınsal metinlerin içeriğini çözümlemek, iç içe geçmiş toplumsal olguları açıklamak, metinlerin/eserlerin toplumsal boyutuyla eğitim-öğretim ile olan ilişkisini betimlemek hedeflenmiştir. Anlama aşamasında olay örgüsü, kişi, yer, zaman, bakış açısı, anlatım teknikleri belirlenmiş; açıklama aşamasında ise toplumsal yapı ve ilişkilere (kültürel, iktisadî, dinî, siyasî), anlatının kaynağına, yazarın yaşadığı döneme, tarihsel arka plana, simgesel çözümlemeye bakılmıştır. Bu incelemeyle ders kitabına alınan edebî metinlerin dünya görüşü ortaya koyma durumu değerlendirilmiştir. İncelenen metinlerin üçte biri dünya görüşü yansıtmazken diğer metinlerin mücadele, bağımsızlık, fedakârlık, emek, sabır, sorumluluk, sevgi, saygı, adalet vb. değerler üzerinden dünya görüşü ortaya koyduğu görülmüştür.