Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aylin ÜNLÜTÜRK
Danışman: Ercan Çalış
Özet:
Birçok bilim dalının konusunu oluşturan sikke; bir malın karşılığında ödenen, üzerinde yazı, mühür ve süslemeleri bulunan, dairesel formlu, küçük metal parçalardır. Sikkeler bulunduğu dönemin hükümdarını, sosyo-ekonomik yapısını, kültürünü yansıtmada çok önemli bir yere sahiptir. Sikkeler üzerinde taşıdıkları yazılarla dönemin dil yapısı hakkında fikirler sunarken, aynı zamanda üzerinde bulunan motifler, figürler ve bezemeler ile dönemin sanat üslûbu hakkında bilgiler de vermektedir. Sikkelerin üzerinde yer alan bilgiler, daha önceden belirlenemeyen bir dönemi ya da tarihi belirler hale getirmede bir nevi aracılık etmektedir. Bazen de yanlış bilinen tarihsel çözümlemelerin düzeltilmesine katkı sağlar. Bu işlevi ile de kendi içerisinde apayrı bir öneme sahip olmaktadırlar. İslami Dönem sikkeleri, Emevî döneminden Kaçar Dönemi'nin sonuna kadar 15 dönemi kapsar. Hz. Muhammed ve Dört Halife Dönemi'nde Bizans ve Sasanî sikkeleri kullanıldı. Hz. Ömer ve Hz. Osman dönemlerinde bazı değişiklikler eklendiyse de asıl İslami sikke özelliğini Emevî Döneminde kazandı. Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde doruk noktasına ulaştı. Sikkelerle ilgili çalışmalar çoğunlukla müzeler üzerinden yapılmaktadır. Bu sebeple araştırmada Karadeniz Ereğli Müzesi tercih edilmiş ve çalışmanın konusunu, tarihimizde önemli bir yere sahip olan İslami Dönem Sikkeleri'nin Karadeniz Ereğli Müzesi'nde ki bir grubunu oluşturmaktadır. Araştırma konusunun amacı; Ereğli Müzesi'nde yer alan bir grup İslami Dönem sikkelerini, darp ettiren Emir-Sultan, darp tarihi, darp yeri, malzeme, ölçüler ve bezeme ögeleri bakımızdan incelenmesi ve değerlendirmesinin yapılması olarak ele alınmıştır. Bu verilerle Nümizmatik bilimi ile birlikte birçok bilim dalına da katkı sağladığı düşünülmektedir. Çalışma metodunun ilk aşaması kaynak taramasından oluşmuştur. Çalışmada yardımcı olabilecek kitap, makale, tez, dergiler belirlenerek temin edilebilenler birincil kaynak olarak temin edilmiş, bazı kaynaklar internet ortamından pdf olarak elde edilmiştir. İkinci aşamada; Karadeniz. Ereğli Müzesi'ndeki çalışmaya dahil olan sikkeler envanter kayıtlarıyla incelenmiş ve fotoğraf çekimleri gerçekleştirilmiştir. Üçüncü aşama katalog kısmından oluşmaktadır. Bu aşamada sikkeler kronolojik olarak düzenlenmiş, darp tarihi, darp yeri, ölçüleri, malzemesi vb. belirlenip, kitabeleri okunarak, tanımları yapılmıştır. Son aşama ise darp yeri, süsleme, malzeme, yazı başlıkları altında değerlendirme ve karşılaştırmaya gidilmiştir.