Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DİLARA ELİF BİLDİRİCİ AKGÜNEŞ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Halil İbrahim Akbay
Eş Danışman: Hamit Hakan Alp
Özet:
Amaç: Sabah ilk idrarda ölçülen analitlerin (kreatinin, üre, ürik asit, albümin, total protein, amilaz, kalsiyum, sodyum ve potasyum) birey içi ve bireyler arası biyolojik varyasyonlarının (CVI, CVG), referans değişim değerlerinin (RDD), bireysellik indekslerinin (BI) ve analitik performans spesifikasyonlarının (APS) hesaplanması ve bu analitler için bir bireyin ardışık sonuçlarının değerlendirilmesinde referans aralık ve RDD'den hangisinin kullanılmasının uygun olacağının kararlaştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: 18 yaşından büyük 28 (13 kadın, 15 erkek) sağlıklı gönüllüden 10 hafta boyunca haftada 1 kez aynı gün sabah ilk idrar numunesi toplandı. Alınan idrar numuneleri çalışma gününe kadar -40°C'de depolandı. Çalışma günü numunelerin hepsi aynı çalışmada rastgele ve çift tekrar çalışıldı. Her iki cinsiyet ve tüm grup için CVA, CVI, CVG, RDD, BI değerleri, homeostatik ayar noktalarını belirlemek için gereken numune sayısı ve analitik performans spesifikasyonları EFLM projesine ve biyolojik varyasyon verileri için kritik değerlendirme kontrol listesine (BIVAC) göre hesaplandı. Bulgular: Sabah ilk idrar analitleri ve analitlerin kreatininle oranlanarak elde edilen verilerinden BV bileşenleri hesaplanmıştır. Sabah ilk idrarda kreatinin, üre, ürik asit, total protein, amilaz, kalsiyum, sodyum ve potasyum için tüm grup CVI değerleri sırasıyla %29.6, %26.4, %33.9, %28.3, %44.7, %36.9, %33.3 ve %39.5, bu analitler için tüm grup CVG değerleri ise sırasıyla %37.5, %18.7, %25.1, %18.2, %70.7, %52.3, %29.5 ve %30.1 olarak bulunmuştur. Üre/kreatinin, ürik asit/kreatinin, total protein/kreatinin, amilaz/kreatinin, kalsiyum/kreatinin, sodyum/kreatinin ve potasyum/kreatinin için tüm grup CVI değerleri sırasıyla %18.3, %33.6, %28.2, %49.6, %36.3. %34.4 ve %26.7, bu analit/kreatinin oranları için tüm grup CVG değerleri sırasıyla %16.1, %21.6, %24.1, %56.7, %43.7. %29.8 ve %29.6 olarak hesaplanmıştır. Sonuç: Sabah ilk idrarla atılan analitler kreatininle oranlandığında birçok analit için kreatinine oransız haline göre CVI ve CVG değerlerinin düştüğü görülmektedir. Üre, ürik asit ve total protein için bireysellik indeksi 1.4'ten büyüktü. Bu nedenle üre, ürik asit ve total protein için hasta sonuçlarının değerlendirilmesinde popülasyona dayalı referans aralıklarının kullanılması uygundur. Kreatinin, amilaz, kalsiyum, sodyum ve potasyum için ise popülasyona dayalı referans aralıkları ile birlikte RDD'nin kullanılması önerilir. Üre/kreatinin, ürik asit/kreatinin ve sodyum/kreatininin bireysellik indeksinin 1.4'ten büyük bulundu. Total protein/kreatinin, amilaz/kreatinin, kalsiyum/kreatinin ve potasyum/kreatinin ise bireysellik indeksleri 0.6-1.4 olarak bulundu. Üre/kreatinin, ürik asit/kreatinin ve sodyum/kreatinin için popülasyona dayalı referans aralıklarının kullanılması, diğer analit/kreatinin oranları için popülasyona dayalı referans aralıklarının RDD ile birlikte kullanılması önerilir. Anahtar Kelimeler: Biyolojik varyasyon, birey içi biyolojik varyasyon, bireyler arası biyolojik varyasyon, referans değişim değeri, bireysellik indeksi, sabah ilk idrar