ERBİL MERKEZ ALT HAVZASI'NDA (ERBİL-IRAK) ATIK SU NEDENİYLE YERALTI SUYU KUYULARINDAKİ KİRLENMENİN ARAŞTIRILMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Jawhar Mohammed-Shukur TAWFEEQ

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Erkan Dişli

Eş Danışman: Masuod Hussen Hamed

Özet:

Çalışma alanı, Erbil Merkez alt havzası, Arap levhasında Irak'ın (Irak'ın kuzeyi) durağan şelf tektonik biriminin eteklerinde yer almaktadır. Son zamanlarda, Erbil Merkez Alt Havzasında sürekli artan sosyo-ekonomik gelişme ve nüfus nedeniyle tarımsal, endüstriyel ve evsel su kullanımları için  yüzey suyu kaynaklarının yetersiz kalmasından dolayı yeraltısuyu talebi önemli ölçüde artış göstermiştir. Bu çalışmada alt havza genelinde yer alan su kaynaklarında su kalitesini belirlemek amacı ile Mayıs 2020 ve Eylül -2020 olmak üzere  iki farklı dönemde  örnekleme çalışmaları yapılmıştır. Bu amaçla  27 adet kuyu suyu ve 3 adet de  yüzey suyu numunesi olmak üzere olmak  toplam 30 numune toplanmış ve analiz edilmiştir.Genel su kimyası analiz sonuçları  yüksek NO3, COD, BOD5 konsantrasyonlarının bulunduğu yerler dışında, genel su kalitesinin içme amaçlı uygun olduğunu göstermektedir. Kuyu ve atık su kanallarında  çoğu eser metal analizi sonuçları  (Fe hariç)  IQWS (2010) ve WHO  (2011) standartlarındaizin verilen sınırların (0.3 mg / L) altında bulunduğunu göstermektedir. Yağışlı ve kurak mevsim hidrojeokimyasal faktör analizinin sonuçları, çıkarılan ilk beş ve altı bileşenli özdeğerlerin>1 olduğunu ve sırasıyla toplam varyansın yaklaşık %94.844 ve %96.26'sına karşılık geldiğini göstermektedir. Faktör analizi, yağışlı ve kurak mevsimde yeraltı suyu kalitesinin, ters iyon değişimi, bozunma gibi doğal, jeojenik süreçler yerine toprak katmanlarından sızıntı, fosseptik atıkları, endüstriyel atıklar ve tarım faaliyetleri gibi antropojenik kirlilik kaynakları ile önemli ölçüde ilişkili olduğunu göstermiştir.