Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kenan Altın
Danışman: Metin Yıldız
Özet:
Bu çalışmanın amacı; tarih boyunca insanın merakını celbeden fakat, duyu yetileriyle algılanamayan ve yüce kitabımız olan Kur'ân-ı Kerîm'inde gündeminde önemli bir yere sahip olan, gayb ve gaybî varlıklardan; melek, cin ve şeytan ile ilgili sahih bir bilgi elde etmek ve bu konuda yapılan çalışmalara katkı sunmaktır. Biz bu amaçla Mu'tezilî bir âlim olan Zemahşerî'nin "el-Minhâc fî uṣûli'd-dîn" ve "el-Keşşâfʿan haḳāʾiḳı ğavâmiżi't-tenzîl veʿuyûni'l-eḳāvîl fî vücûhi't-teʾvîl" adlı eserlerine yoğunlaşarak; onun gayb ve gaybî varlıklar ile ilgili yaptığı yorumları analiz etmeye çalıştık. "Zemahşerî'ye Göre Gayb ve Gaybî Varlıklar" adlı çalışmamız bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde konumuzun önem, kapsam, amaç ve problemlerine değinerek araştırmamızda kullandığımız yöntem ile ilgili bilgi verdik. Birinci bölümde ise gayb ve gayble ilişkili konuları Zemahşerî'ye göre değerlendirdik. İkinci bölümde de âhiret hayatı ile gaybî varlıklardan; melek, cin ve şeytan konularını Zemahşerî'ye göre analiz ettik. Zemahşerî, araştırma konumuz olan gaybî meseleler hakkındaki açıklamalarında genelde vahiy merkezli bir yaklaşım içinde olmuştur. Bunu yaparken Kur'ân-ı Kerîm'de geçen ifadelerin izahında genelde dilbilimsel açıklamalarda bulunmuş, çoğu yerde ise konu ile ilgili âyetleri mezhebî hassasiyet çerçevesinde mecaz kabul ederek te'vîl etmiştir. Konuları detaylandırırken kimi zaman rivâyetlere de yer vermeyi ihmal etmeyen ve problemlere özgün yaklaşım sergileyen Zemahşerî, bu yaklaşımı ile zaman zaman Sünnî paradigmayla paralel sonuçlara varsa da genelde mensubu bulunduğu Mu'tezile mezhebinin ilkeleriyle uyumlu sonuçlara varmıştır.