Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Eczacılıkta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eczacılık Temel Bilimler (Yl) (Tezli), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞEGÜL EROĞLU
Danışman: Abdulahad Doğan
Özet:
Muscari neglectum Guss. Ex Ten. bitkisi içermiş olduğu homoizoflavan, flavonoit, alkaloit, terpenoit, steroit vb. bileşikler sayesinde antienflamatuvar, antialerjik, antimikrobiyal, antiromatizmal ve antioksidan özelliklere sahiptir. Halk arasında idrar söktürücü, balgam söktürücü, mide rahatsızlıklarına karşı ve afrodizyak olarak kullanımı vardır. Bu çalışmada M. neglectum bitkisine ait toprak üstü (MTÜ) ve soğan (MS) kısımlarına ait etanol ekstresinde; yağ asidi analizi (GC-MS), optimize edilmiş 53 adet fitokimyasal bileşiğe göre içerik analizi (LC-MS/MS), toplam fenolik ve flavonoit içeriği araştırıldı. Ayrıca, karbon tetraklorür (CCl4) ile oksidatif stres oluşturulan sıçanlarda M. neglectum bitkisi etanol ekstrelerinin antioksidatif etkisi kan serumu, karaciğer, böbrek ve mide dokularında çalışıldı. Toksisite testi sonrası 42 adet Wistar albino dişi sıçan 7 gruba ayrıldı. Kontrol, M. neglectum toprak üstü (MTÜ) 400 mg/kg ekstre (MTÜ+400 mg/kg), M. neglectum soğan (MS) 400 mg/kg ekstre (MS+400 mg/kg), CCl4 (0.5 ml zeytin yağı+0.5 ml CCl4 dilisyonu 1 ml/kg, intraperitonal), CCl4+MTÜ 400 mg/kg, CCl4+MS 400 mg/kg ve CCl4+Sliymarin 10 mg/kg oral (CCl4+SLY) grupları oluşturuldu. Otuz beş günlük muamele sonunda; M. neglectum ekstresinin antioksidan rolü için; serum biyokimyasal parametreler, karaciğer, böbrek ve mide dokularında antioksidan savunma unsurlarından süperoksit dismutaz, glutatyon peroksidaz ve glutatyon-S-transferaz enzim aktiviteleri ile redükte glutatyon seviyeleri ve malondialdehit (MDA) içerikleri tespit edilerek değerlendirilmiştir. GC-MS yağ asidi analizine göre, MTÜ etanol ekstresinde oktadekadienoik ve 9,12,15 oktadekatrienoik yağ asitleri (sırasıyla %25.66 ve 21.50), MS etanol ekstresinde 9,12 oktadekadienoik ve oktadekanoik asitler (sırasıyla %28.77 ve 21.73) majör yağ asitleri olarak bulundu. LC-MS/MS sonuçlarına göre MTÜ etanol ekstrede kinik asit, fumarik asit, gentisik asit, kafeik asit, kemferol ve apigenin (sırasıyla, 1.726, 5.771, 0.138, 0.052, 0.035 ve 0.092 ug/g) ve MS etanol ekstresinde kinik asit, fumarik asit, kafeik asit ve kemferol (sırasıyla 0.411, 1.567, 0.619 ve 0.300 ug/g) kayda değer miktarda bulunmuştur. Ekstredeki toplam fenolik ve flavonoit içeriği MTÜ'de (sırasıyla 17.4±0.42 ve 16.6±0.23) ve MS'de (sırasıyla 5.7±0.17 ve 1.0±0.01) olarak bulundu. CCl4 hasarına karşı MTÜ ve MS ekstreleri genel olarak karaciğer ve böbrek üzerinde iyileşme göstermezken; ekstreler mide dokusu MDA içeriğindeki azalış ve antioksidan parametrelerdeki artış istatistiksel olarak anlamlı bulundu (P<0.05). Sonuç olarak; M. neglectum etanolik bitki esktreleri önemli fitokimyasal bileşiklere sahip olduğu belirlendi. Ayrıca, M. neglectum CCl4 kaynaklı mide bozuklukları tedavisinde koruyucu etkisinin olabileceği sonucuna varılmıştır.