ÇALDIRAN (VAN) YERLEŞİM ALANI ZEMİN ÖZELLİKLERİNİN YÜZEY DALGASI YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayhan ALKAN

Danışman: İsmail Akkaya

Özet:

Aktif tektonizma etki alanında bulunan Çaldıran (Van) ilçesi ve çevresi depremsellik açısından son derece aktif bir bölgedir. Deprem potansiyeli kadar bölgedeki yapı ve zemin özellikleri de depremlerin şiddetini artıran etkenlerin başında gelmektedir. Bu nedenle mühendislik yapısının oturacağı zeminin doğru ve güvenilir bir şekilde tanımlanması gerekir. Jeofizik yöntemlerden elde edilen kayma dalga hızı (Vs) zeminin deprem sırasındaki davranışını belirlemede kullanılan en önemli parametrelerden birisidir.

Bu tez çalışması kapsamında, Van ili Çaldıran ilçesi yerleşim alanı ve çevresinin zemin özelliklerini araştırmak için, alandaki farklı ölçü noktalarında aktif ve pasif kaynaklı yüzey dalgası yöntemleri uygulanmıştır. Tez çalışmasında, bu yöntemlerden Çok Kanallı Yüzey Dalga Analizi (MASW) yöntemi ve tek istasyon mikrotremor (H/V oranı, HVSR) yöntemleri kullanılmıştır. Rayleigh dalgalarının dispersif özelliğinden yararlanılarak yer altı tabakalarının Vs hızlarının derinliğe bağlı değişimleri yüzey dalgası analiz yöntemlerinden belirlenmiştir. Zemin hakim titreşim periyodu/frekansı ve büyütme değerleri ise mikrotremor yöntemlerinden belirlenmiştir.

Çalışma alanının mühendislik özelliklerinin ortaya konması ve deprem-zemin-yapı ilişkilerinin incelenmesi için bölgenin büyütme, periyot (t0), hız, ilk 30 m’deki ortalama Vs hızını temsil eden Vs30, yeraltısuyu, zemin sınıfı ve sismik zayıflık indisi (Kg) haritaları hazırlanmıştır. Elde edilen veriler kullanılarak, farklı doğrultularda derinlik kesitleri oluşturulmuştur. Çalışma alanında elde edilen tüm jeolojik ve jeofizik veri setleri, veri tabanı özelliğine sahip CBS-GIS tabanlı olarak haritalanmış ve gelecekte yapılacak diğer çalışmalar için güncellenebilir bir veri tabanı oluşturulmuştur.