Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik (Yl) (Tezli), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ahmet AKTAŞ
Danışman: Burak Uyar
Özet:
Sıkışıklık Endeksi, nüfusa göre ağırlıklı yoğunluk, toplam nüfusun toplam alana bölünmesiyle elde edilen geleneksel yoğunluk ölçeğine bir alternatiftir. Sıkışıklık endeksi, alt alanların nüfusları ile ağırlıklandırılan daha geniş bir alanın alt alanlarının yoğunluklarının ortalamasıdır. Kentsel yayılma, sıkışıklık ile doğrudan ilişkilidir ve uygun yoğunluk ölçeğinin seçimi, gelişmeye açık bir kent için çok önemlidir. Bu tez çalışmasında, geleneksel nüfus yoğunluğu ve sıkışıklık endeksinin, bir kentin nüfus sıkışıklığı ve yoğunluğunu yansıtmadaki önemi incelenmiştir. Van İlinin sıkışıklık endeksi göz önünde bulundurularak tüm ilçelerin ayrı ayrı geleneksel nüfus yoğunlukları ile sıkışıklık endeksleri hem kentsel hem de kırsal alanlar için hesaplanmıştır. Her iki yoğunluk türü de kentsel alanların boyutlarıyla pozitif olarak ilişkili olsa da, sıkışıklık endeksi, geleneksel yoğunluğa kıyasla farklı bir yoğunluk yönünü ele alır. İnsanların belirli alt alanlardaki birbirleriyle olan etkileşiminin bir nevi ölçütü olan sıkışıklık endeksi, temasla bulaşan salgın hastalıklarda (Covid-19 gibi), toplam alandaki yoğunluğu gösteren geleneksel yoğunluğa göre daha önemlidir. Sıkışıklık endeksi; sağlık, ulaşım, kentsel yaşam, eğitim, yangın, doğal afetleri yönetme ve koordinasyonu gibi durumlarda dikkate alınması gereken bir ölçektir. Gün geçtikçe büyüyüp gelişen ve giderek karmaşık hal alan kentler için geleneksel yoğunluk tek başına yeterli olmamakta, sıkışıklık endeksi daha açıklayıcı ve yol gösterici olmaktadır. Bu nedenle, çoğu durumlarda faydalı bir alternatiftir.
Anahtar kelimeler: Nüfus Yoğunluğu, Nüfus Sıkışıklığı, Nüfusa Göre Ağırlıklı Yoğunluk, Sıkışıklık Endeksi, Van İli