BAHÇESARAY (MÜKÜS/VAN) VE ÇEVRESINDEKI GIDA, YEM, YAKIT VE DIĞER AMAÇLAR IÇIN KULLANILAN BITKILERIN ETNOBOTANIK ÖZELLIKLERI


Creative Commons License

KORKMAZ E., DEMİRKUŞ N.

the Eighth Eurasian Conference on Language and Social Sciences (ECLSS2019d), Anatalya, Türkiye, 18 - 20 Ekim 2019, ss.179-201

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Doi Numarası: 10.35578/eclss.52775
  • Basıldığı Şehir: Anatalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.179-201
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada; Van’ın Bahçesaray (Müküs) ilçesi ve çevresinde gıda, yakacak, boyar madde, ekonomik değeri olan bitkiler, yem ve elsanatları için halk tarafından kullanılan bitkiler; kullanım amaçları, kullanım şekilleri, kullanılan kısımları ve yöresel adları ile birlikte verilmiştir. Çalışma; 2016-2018 yılları arasında Bahçesaray (Müküs) ve çevresinde yaşayan halk ile görüşmeler yapılmış ve anket çalışmaları değerlendirilmiştir. Bilgi veren 185 kullanıcının %57’ si kadın, %43’ü ise erkektir. Kadın kullanıcıların hepsi ev hanımı, erkek kullanıcılar ise farklı meslek gruplarıyla uğraşmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı Bahçesaray (Müküs) ilçesine bağlı köylerde ve bu köylere bağlı mezralarda yaşayan halkın yararlandığı doğal ve kültür bitkileri saptamak ve etnobotanik özellikleri belirlemektir. Araştırma sonucunda farklı nedenlerle kullanılan 24 familyanın 57 bitki taksonuna ait bilgiler verilmiştir. Toplanan bitkilerden 46'sı gıda, 10’u yem, 11’i yakacak ayrıca 3 tanesi el sanatları, 2 tanesi ekonomik ve 2’side boyar madde madde olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca 5 bitkinin de farklı alanlarda (süs, zehir, oyuncak vb.) kullanımları belirlenmiştir.
Bu çalışmada çeşitli amaçlarla kullanıldıkları tarafımızdan belirlenen 6 taksonun daha önce kullanıldıkları ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmamıştır ve ilk faydalı kullanımları bölgemizde belirlenmiştir. 12 taksonun da bugüne kadar bilinen kullanımlarından tamamen veya kısmen farklı amaç veya şekilde araştırma bölgemizde kullanıldıkları belirlenmiştir. Ayrıca bazı bitkilerin de birden fazla amaç için kullanıldığı belirlenmiştir. Bu çalışmada, Bitkinin bilimsel adı, Bitkinin yerel adı, Bitkinin literatürdeki diğer isimleri, Bitki toplama ayı / ayları, Bitkinin kullanılan kısmı, Bitkinin kullanım amacı, Bitki nasıl kullanılır, Bitkinin lokalitesi, Bitkinin literatürdeki benzer kullanımları vb başlıklar altında her taksona ait ayrıntılı bilgi verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Etnobotanik, Bahçesaray, Müküs, Van, Türkiye.

In this study; Van's Bahçesaray (Müküs) district and its environment, used by the public for food, fuel, dyestuffs, economic value plants, feed and handicrafts; the purpose of use, usage forms, parts and local names are given.
Work; Between 2016-2018, interviews were conducted with the people living in and around Bahçesaray (Müküs) and the surveys were evaluated. 57% of 185 users providing information female, 43% is male. Female users are all housewives, male users are different occupations groups.
The aim of this study is to determine the villages of Bahçesaray (Müküs) to identify the natural and cultural plants that the inhabitants benefit from and ethnobotanical properties to determine. As a result of research, 57 plant taxa belonging to 24 families used for different reasons information is provided. 46 of the collected plants are food, 10 forage, 11 for firewood and 3 for hand arts, 2 of them were used as economical and 2 of them as dyestuffs. In addition, the use of 5 plants in different areas (ornament, poison, toy, etc.) was determined In this study, no information was found about the previously used 6 taxa which were determined by us for various purposes and the first useful uses in our region It has been identified. 12 taxa are completely or partially different from the known uses they were used in our research area in the purpose or manner. It was also determined that some plants were used for more than one purpose. In this study, the scientific name of the plant, the local name of the plant, other names of the plant in the literature, the month of plant collection, the part of the plant used, the purpose of the plant use, how to use the plant, the locality of the plant, similar uses of the plant in the literature etc. detailed information about each taxon is given under the headings.
Keywords: Ethnobotany, Bahçesaray, Müküs, Van, Turkey.