Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ekin Yayınevi, Bursa, 2021
İslami finans sistemine dair ilk uygulamalar 1963’te başlamıştır. Bu sis-
temle ilgili olarak çıkarılan enstrümanların uygulanmasına dair çalışmalar ise
1980’den sonra dünya çapında oldukça artmıştır. Finansman işlemlerini faizsiz
bir şekilde yürütmeyi talep edenlerin ihtiyaçları üzerine birçok faizsiz ürün geliş-
tirilmiştir. Bu ürünlerin bir kısmı esasında İslam dininin ilk dönemlerinde de
kısmi olarak da uygulanmaktaydı. Günümüzde bu ürünler geliştirilerek birçok
ülkede olduğu gibi Türkiye’de de uygulanma imkânı bulmuştur. Birçok İslam
ülkesinde “İslami Bankacılık” adıyla hizmet veren bu kuruluşlar Türkiye’de ise
2005 yılından itibaren “Katılım Bankacılığı” adı altında işlemlerini yürütmekte-
dir.
Katılım bankalarının kullandığı yöntemlerden biri olan teverruk, uygula-
mada “nakit para bulma” anlamına gelmektedir. Katılım bankaları müşterileri-
ne nakit ihtiyacı duyduklarında teverruk yöntemi ile nakit fon kullandırmakta-
dırlar. Benzer şekilde müşterilerin daha önce kullandıkları ve ödeyemez duru-
ma gelen finansman borçlarını yapılandırma amaçlı olarak da teverruk kullan-
dırmaktadırlar. Teverruk modeli Türkiye’de henüz çok yeni bir ürün olup 2019
yılı itibariyle Türkiye’de faaliyet gösteren beş katılım bankasından üç tanesi
tarafından kullanılmaktadır.
Bu çalışmada İslami finans sistemindeki fon kullandırma yöntemlerinden
biri olan “teverruk” modeli anlatılmıştır. Modelin katılım bankalarınca farklı
muhasebe standartlarına göre muhasebeleştirilmesi karşılıklı olarak incelenmiş-
tir.
Bu çalışma Prof. Dr. Hakan ERKUŞ danışmanlığında yürütülen
İbrahim ÇEMBERLİTAŞ’ın hazırladığı “AAOIFI VE UFRS’YE GÖRE
TEVERRUK UYGULAMASI, MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE RAPOR-
LANMASI” isimli tezin kitaplaştırılmış halidir.
Çalışmaya tecrübeleri ile yön veren değerli tez jürisi hocalarımıza teşek-
kür ederiz. Ayrıca çalışmanın uygulama bölümünde destek olan TKBB yetkilile-
rine ve farklı katılım bankaları yetkililerine çok teşekkür ederiz. Bir teşekkürü de
zaman zaman kütüphanesini ve veri tabanını kullandığımız İslam Araştırma
Merkezinin (İSAM) değerli çalışanlarına ederiz.