ANONİM HALK EDEBİYATI ÜRÜNLERİNDE KUR’AN-I KERİM ALGISI


Creative Commons License

Yılmaz B.

Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, sa.1, ss.25-44, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Anonim halk edebiyatı ürünleri, içinden çıktığı toplumun duygu ve düşüncesini, hayata bakışını, kâinatı algılayışını ortaya koyan nadide değere
sahip kültür unsurlarıdır. Kültürün şekillenmesinde dinin rolü tartışmasız birinci derecede önemlidir. Medeniyet tasavvuru oluşumunun ilk aşaması,
bilgi referansının (epistemoloji) ne olduğudur. Bu referansa göre maddî ve manevî varlıklara karşı bakış açısı (ontoloji) oluşur, hayata dair bir sistem ortaya çıkar, maşerî akıl ve vicdana yerleşir. Yöneticiler, yönetim sistemleri ve yönetimde etkin olanlar ortak kabul ve değerleri unutsa, ihmal etse bile halk bu bakış açısı ve tavrını sürdürür. Farklı yönetim sistemlerinin sürekli olarak halkı dönüştürme çabasına rağmen atasözü, bilmece, türkü, masal gibi anonim
halk edebiyatı ürünleri sayesinde halkın hafızasında yaşar ve değerleri ona göre oluşur. Meselâ, cevabı “Kur’an” olan “Nar tanesi, nur tanesi; yeryüzünün
bir tanesi” bilmecesi halkın ortak şuur ve aklının bu ürünlere yansımasıdır. Bu, toplumun Kur’an’a bakışını yansıtır ve toplumun vazgeçilmez gerçeğini ortaya
koyar. Bir türkünün sözleri arasında geçen “Getir el basayım Kelamullah’ı / Ne sen beni unut ne de ben seni” mısraında şairin en değerli bulduğu Kur’an
üzerine yemin etmesi, içinden çıktığı toplumun değerlerine verdiği kıymetin yansımasıdır. İslâm medeniyetinin çekirdeği Kur’an’dır. Çünkü medeniyetin referansı İslâm dininin kitabı Kur’an-ı Kerim’dir. Batı’da ise üretilen sanat ve edebiyat, Hristiyanlık inancının yansımaları ve İncil’i referans almalarından kaynaklandığını söyleyebiliriz. Çalışmamızda anonim halk edebiyatına yansıyan Kur’an algısını örneklerle göstermeye çalışacağız.

The products of anonymous folk literature reflect the emotion and
thought of the society, the perception of life and the universe. In this context,
it is a cultural element with a rare value. The role of religion in shaping a culde-
sac is unquestionably important in the first instance. The reference of
knowledge is very important in the formation of civilization. According to this
reference, the point of view against the material and spiritual beings is formed,
a system about the life emerges, the mind and conscience are settled. Even if
managers, management systems and those who are active in management
forget common misapprehension and values, the people maintain this
perspective and attitude. Distinct management systems constantly try to
transform the people in their own interests. Nevertheless, the people do not
lose their self-respect due to the anonymous folk literature products such as
proverbs, riddles, folk songs, fairy tales. In this way, the people protect their
values and bring them to the future. The core of the Islamic civilization is the
Qur'an. Because the reference of civilization is the book of the Islamic religion,
the Qur'an. We can say that the reflections of Christianity belief in art and
literature produced in the West are derived from reference to the Bible. We
will try to show the Qur'anic perception reflected in anonymous folk literature
with examples.