AMUR ÜZÜMÜ (Vitis amurensis Rupr.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE CBS TEKNİKLERİ KULLANILARAK MEKÂNSAL KARAR DESTEK SİSTEMİ (MKDS) GELİŞTİRİLMESİNDE ERCİŞ-VAN (TÜRKİYE) ÖRNEĞİ


Creative Commons License

DOĞAN A., GÜZEL D. U.

Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural Medical Sciences, cilt.7, sa.13, ss.227-243, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Türkiye, dünyada en çok tüketilen meyve olan üzümün (Vitis spp.) anavatanıdır. Türkiye bağcılık için elverişli iklim koşullarına sahip bulunmaktadır. Bu çalışma ile iklim, toprak ve topoğrafya faktörleri göz önünde bulundurularak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri ile soğuklara dayanıklı Amur Üzümünün (Vitis amurensis Rupr.) Erciş (Van, Türkiye) ilçesi ve köylerinde potansiyel yetiştirilebilir alanların belirlenmesi amaçlanmıştır. CBS konumsal verilerin alan kullanım planlamasına yönelik olarak üretilmesi, düzenlenmesi ve birden fazla katmanın analiz edilebilmesi olanağını sağlamaktadır. Yapılan araştırmada bağcılık açısından; etkili sıcaklık toplamı, don olmayan gün sayısı, en düşük kış sıcaklıkları, eğim, bakı, toprak derinliği, toprak drenajı ve arazi kullanım kabiliyeti parametreleri incelenmiştir. Bu parametreler önemlilik düzeyine göre puanlamalara tabi tutulmuş ve bir modelleme yapılarak analiz edilmiştir. Amur Üzümünün (Vitis amurensis) yetiştirilebileceği alanlar belirlenerek uygunluk haritaları oluşturulmuştur. Çalışma ile bağ alanlarını genişletme, maliyetli ve zahmetli bir iş olan bağ tesisinin uygun alanlarda kurulmasına yardımcı olma, böylece de zaman ve maliyet israfının önüne geçilmesi hedeflenmektedir. CBS’den yararlanılarak değerlendirilen kriterler göz önünde bulundurularak bölgedeki tarım alanlarının Amur Üzümünün yetiştiriciliğine uygunluk analizleri yapılmış ve haritalanmıştır. Çalışılan parametreler doğrultusunda geleneksel bağcılık yapılan alanların çok üzerinde Amur üzümün yetiştirilebileceği muhtemel alanlar belirlenmiştir. Erciş yöresinde bel􀵴rlenen alanlarda Amur Üzümü yet􀵴şt􀵴r􀵴c􀵴l􀵴ğ􀵴 􀵴ç􀵴n üç uygunluk sev􀵴yes􀵴nde toplam 83.297 hektar alanda yetiştiriciliğin yapılabileceği saptanmıştır. Tarımsal üretim birden çok faktöre bağlı olduğu için planlama ve programlama (Ürün Modelleme) yapılması çok kolay değildir. Bu ve benzeri çalışmalar sayesinde Tarımsal Destek ve Planlama daha verimli bir şekilde gerçekleştirilecektir.

Turkey is native land of grapes (Vitis spp.) which is the most consumed fruit in the world. Turkey has favorable climatic conditions for the viticulture. The aim of this study was to determine potential cultivation areas of cold durable Amur grape (Vitis amurensis Rupr.) in the districts and villages of Erciş (Van, Turkey) by employing the Geographic Information Systems GIS) that provides climate, soil and topography factors. GIS offers the opportunity to generate and to organize spatial data for the land planning and to analyze more than one layers. In this research, as parameters the sum of effective temperature, the number of days without frost, the lowest winter temperatures, slope, aspect, soil depth, soil drainage and the land use capability were evaluated in terms of viticulture. These parameters were scored according to the level of significance and analyzed by modeling. Possible cultivation areas of Amur Grape (Vitis amurensis Rupr.) were determined and suitability maps were created. It is also aimed to expand vineyard areas and to help the establishment of vineyard in suitable regions which is a costly and laborious efforts, thus preventing waste of time and cost.

Considering the criteria evaluated by employing GIS, the agricultural areas in the region have been analyzed and mapped for suitability for the cultivation of Amur grape. Based on the evaluated parameters, possible growing areas of Amur grape have been determined that are far above the areas of traditional viticulture. It has been determined that at three suitability levels Amur Grape cultivation can be performed in a total land of 83.297 hectares in Erciş. Agricultural production depends on multiple factors; therefore planning and programming (product modeling) are not easy. With the contribution of this and similar studies, Agricultural Support and Planning will be carried out more efficiently.