Bisphenol A (BPA) ve etkileri

Creative Commons License

Yılmaz H. C., Yörük M.

International Conference on Research in Health Sciences (ICRHS 2020), Konya, Türkiye, 14 Kasım - 15 Aralık 2020, ss.180

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Konya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.180
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

BİSPHENOL A(BPA) VE ETKİLERİ

 

Halil CumhurYILMAZ1, Mecit YÖRÜK2

1Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji ABD, E-mail: halilcumhuryilmaz@yyu.edu.tr

2Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji ABD, E-mail: mecityoruk@yyu.edu.tr

 

 

 


Özet: Bisphenol A (BPA), fenoller grubunda sınıflandırılmış organik bir bileşiktir. Uluslararası saf ve uygulamalı Kimya birliğine (UIPAC) göre adı 4,4-dihidroksi-2,2-difenilpropane(Cas.no:80-05-7)’dır. Bisphenol A, bir endokrin engelleyicidir ki bu doğal hormonların fonksiyonunu, hareketini, transferini, salgısını ve üretimini etkiler. BPA, vücudumuzdaki kendi hormonlarımızın sahtesidir. Bu da sağlığımız için tehlikelidir. BPA çevre ve tüketici ürünlerindeki yaygın varlığı nedeniyle önemli bir halk sağlığı tehlikesi oluşturmaktadır. Gıda saklama kapları, su şişeleri, yiyecek ve içecek kutularının iç kaplaması, elektronik cihazlar, termal kağıtlar, tıbbi cihazlar ve birçok insanın maruz kaldığı diş tedavisinde kullanılan malzemeler olmak üzere geniş bir ürün yelpazesinde bulunur. Çok yüksek miktarlarda üretilen bu kimyasal normal koşullar altında bile kullanıldığı kaplardan yiyecek ve içeceklere sızabilmektedir. Yapılmış olan araştırmalar yüksek üriner BPA seviyeleri ile obezite, diyabet tip 2, kalp hastalıkları, değişen tiroid hormonları ve alerjik astım arasında ki ilişkiyi ortaya koymaktadır. BPA maruziyetinin, deneysel fare modellerinde astım ve alerji gelişimi yanı sıra tiroksin hormon reseptör antagonisti olarak işlev göstererek bağışıklık sistemini de modüle ettiği görülmektedir. BPA’nın nörolojik bozukluklar, kanserler, davranışsal bozukluklar, karaciğer enzim anormallikleri gibi farklı patolojilere neden olduğu da gösterilmiştir. Doğum öncesi BPA maruziyetinin hiperaktivite, öğrenme eksikliği, anksiyete ile yeni doğan ve yetişkin kemirgenlerde cinsel davranış bozukluklarına yol açtığı da saptanmıştır. BPA aynı zamanda büyük bir toprak kirleticisidir ve pek çok bitki çeşidinin kökünde gerçekleşen azot fiksasyonuna engel olmaktadır. Bütün hayvan gruplarının üremesindeki zayıflamaya BPA’nın sebep olduğu, amfibiler ve kabuklularda genetik anormallikleri ortaya çıkarmakta olduğu düşünülmektedir. Bu kimyasal madde için dünyanın çeşitli yerlerinde kısmi önlemler alınmış olsa da halen insan sağlığı üzerine önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Plastik maddelerin günlük yaşantımızda kullanımını azaltarak bir miktar önlem alınabilmesiyle birlikte insan sağlığını bu derece tehdit eden bir kimyasal için çok daha kapsamlı tedbirlerin alınmasının gerekli olduğu düşünülmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: BPA, plastik, kimyasal, sağlık