Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.7, sa.1, ss.37-88, 2021 (Hakemli Dergi)
TRB1
bölgesi, Türkiye’deki 26 düzey-2 bölgesinden biridir. Bingöl, Elazığ, Malatya
ve Tunceli illerini kapsayan bölgenin günümüzdeki nüfusu 1 milyon 756 bin civarında
olup bu nüfus Türkiye nüfusunun % 2,1’ini oluşturmaktadır. TRB1 bölgesi
Türkiye’deki 26 kalkınma ajansından Fırat Kalkınma Ajansı’nın (FIKA) faaliyet bölgesidir.
Son
yıllarda bölgenin nüfus artış hızı eğrisinde dalgalanmalar görülmekte olup net
göç hızı genellikle eksi değerler almaktadır. 2007-2019 arasında bölgede kaba
doğum oranı, toplam doğurganlık hızı ve doğal artış hızı azalmış, kaba ölüm
oranı ise değişmemiştir. Bölgede 12 yılda çocuk nüfus oranı azalmış, çalışma
çağı ve yaşlı nüfus oranı ise artmıştır. Bölge illerinin demografik yapısı
birbirinden farklıdır. Bingöl’de genç nüfus oranı nispeten yüksekken Elazığ ve
Malatya’da bu oran daha düşüktür. Tunceli’de ise çocuk nüfus oranı diğer 3 ile
göre çok düşük iken yaşlı nüfus oranı ise oldukça yüksektir.
TRB1
bölgesinde 2007-2019 arasındaki 12 yılda, nüfusun cinsiyet oranı 2010 yılında
99,6 iken geri kalan 11 yılda ise yüksekti. Kısaca bölgede 12 yıllık süreçte
cinsiyet oranı 99,6 (2010) ile 102,1 (2011) arasında değişim göstermiştir. 2007-2019
döneminde TRB1 bölgesindeki illerden Bingöl ve Tunceli’de cinsiyet oranı
genellikle yüksekken Elazığ ve Malatya’da ise bu değer düşüktür. Göç vermesine rağmen, özellikle bölgedeki
Tunceli ve Bingöl gibi terör eylemlerinin halen devam ettiği illerde asker sayısının
fazla olmasından; TRB1 bölgesinde cinsiyet oranı genellikle yüksektir.
2007-2019
arasında TRB1 bölgesinde ve bölge illerinde nüfusun toplam bağımlılık oranı ve
genç bağımlılık oranı azalmış, yaşlı bağımlılık oranı ise yükselmiştir. Son
yıllarda bölgede ve bölge illerinde nüfusun hızla yaşlandığı gözlenmektedir.
Toplam doğurganlık hızının önümüzdeki yıllarda da giderek düşmesi, bölgede
nüfusun yaşlanma sürecini daha da hızlandıracaktır.