Akademik Veri Yönetim Sistemi
OKUMA EĞİTİMİ, MUSTAFA KAYA,MEHMET NURİ KARDAŞ, Editör, Pegem Akademi, Ankara, ss.51-65, 2020
Türkçe Sözlük’te bellek, “Yaşananları, öğrenilen konuları, bunların geçmişle
ilişkisini bilinçli olarak zihinde saklama gücü, dağarcık, akıl, hafıza, zihin” şeklinde
tanımlanmaktadır. Bellek; çeşitli bilgileri toplayıp saklayan psikolojik, nörolojik
ve biyolojik mekanizmaların meydana getirdiği yapıdır. İnsanoğlu aklı ve
belleği sayesinde diğer canlılardan ayrılmaktadır. Belleğin başlıca işlem süreçleri;
kodlama (coding), depolama (storage) ve geri çağırma (retrieval) şeklindedir. Duyumsanan
uyarıcılar ön bilgilerle ilişkilendirilerek kodlanmakta, kodlanan veriler
belleğe depolanmaktadır. Uzun süreli belleğe depolanan bilgilere ihtiyaç duyulduğunda
bellekte aranmakta, bulunmakta ve hatırlanmaktadır.
Belleğin bilgiyi alma ve kaydetme süresi bakımından üç türü bulunmaktadır.
Bu türler duyusal bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek şeklinde adlandırılmaktadır.
Duyusal bellek çevreden veya uyarıcılardan gönderilen yazılı, görsel,
işitsel vb. iletileri almakta ve kısa süreli belleğe aktarmaktadır. Kısa süreli belleğe
aktarılan bilgiler ihtiyaçlar çerçevesinde tekrarlar yoluyla kapasitesi sonsuz olan
uzun süreli belleğe gönderilir. Uzun süreli belleğe gönderilen bilgiler burada uzun
süre muhafaza edilir. Uzun süreli bellek anısal, anlamsal, işlemsel bellek gibi bölümlere
ayrılmaktadır.
Bilgi işleme kuramına göre öğrenme üç aşamada gerçekleşir. Bu aşamalar 1.
Duyusal bellek (duyu organları), 2. Kısa süreli bellek, 3. Uzun süreli bellek şeklindedir.
Bu aşamalar bellek türleri olarak da bilinmektedir. Karatay (2011:30) bu
süreçleri: Duyu organlarını “algılama kapasitesi”, kısa süreli belleği “düşünme kapasitesi”,
uzun süreli belleği ise “kaydetme kapasitesi” şeklinde tanımlamaktadır.