Vefayî’nin Tuhfetü’l Muridîn Adlı Menâkıbnâmesi Bağlamında Nehrî Medrese ve Hangâhlarında Tasavvufî ve Edebî Hayat

2. Uluslararası Zap Sempozyumu, Hakkari, Türkiye, 21 - 23 Ekim 2022, ss.406-426

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Hakkari
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.406-426
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Mirza Abdurrahim Müderris ismiyle de bilinen Mahabatlı Halidîyye sûfîlerinden Vefayî, Seyyid Taha Hakkarî’nin oğlu Şeyh Ubeydullah Nehrî’nin daveti üzerine Nehrî’ye yerleşerek 1866 ve 1876 yılları arasında burada yaşamış önemli bir divan ve tekke şairidir. Yaklaşık on yıl boyunca Şeyh Ubeydullah Nehrî’nin en yakınındaki kişi olarak onun özel kâtibi ve sırdaşı olmuş aynı zamanda Nehrî’deki eşraf ve şeyh çocuklarına edebiyat, Farsça ve hat dersleri vermiştir. Söz konusu yıllarda Nehrî medreselerindeki her türlü siyasî, edebî ve dinî faaliyetin odağında yer alan Vefayî, Şeyh Ubeydullah’ın ölümünden sonra oğlu Seyyid Abdulkadir’in talebi üzerine Tuhfetü’l Muridîn Der Menâkıb-ı Hazret-i Kutbü’l Arifin Hace Ubeydullah-ı Şemzinî adlı bir menakıbnâme kaleme almış- tır. Vefayî’nin bu menakıbnâmesi söz konusu tarihlerde Nehrî tekke ve hangâhlarındaki tasavvufî ve edebî hayatı gösteren en önemli eserlerin başında gelir. Menâkıbnâmesinde Nehrî’deki güçlü edebî hayatı ayrıntılarıyla paylaşan Vefayî söz konusu medrese ve hangâhlardaki edebî ve tasavvufî aktiviteleri geniş şekilde ele almıştır. Bu makalede Vefayî’nin Tuhfetü’l Muridîn adlı eserinde Nehrî ekolündeki edebî ve tasavvufî hayat, örnek paraflarla işlenecektir.

Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Edebiyat, Vefayî, Tuhfetü’l Murîdin, Nehrî.

Wefayî, a Khalidiyya Sufi from Mahabad also known as Muderris Mirza Abdurrahim, is an important divan and lodge poet who settled in Nehri at the invitation of Seyyid Taha Hakkari’s son Sheikh Ubeydullah Nehri and lived there between 1866 and 1880. For about ten years, as the closest person to Sheikh Ubeydullah Nehri, he was Sheikh’s private secretary and confidant, and at the same time taught literature, Persian and calligraphy to the children of the notables and sheikhs in Nehri. Wefayî, who was at the center of all kinds of political, literary and religious activities in the Nehri madrasahs in those years, wrote a manaqibnama called Tuhfatu’l Muridin der Manâqib-ı Hazrat-i Qutbu’l ‘Arifin Khace Ubeydullah Shamzini after the death of Sheikh Ubeydullah upon the request of his son Sayyid Abdulqadir. This manaqibname of Wefayî is one of the most important works that show the mystical and literary life in the Nehri lodges and hangahs in the mentioned dates. Wefayî, who shared in detail the strong literary life in Nehri in his manaqibnama, extensively discussed the aforementioned literary and mystical activities. in this article, the literary and sufistic life in the Neh- ri school in Wefayî’s work called Tuhfetu’l Muridin will be handled with sample initials.

Keywords: Sufism, Literature, Wefayî, Tuhfetu’l Muridin, Nehri.