Mustafa Sami Efendi'nin Avrupa Risalesinde Avrupa'ya Bakış

Türkmenoğlu M.

Asead 8. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu , Hamburg, Almanya, 20 - 22 Kasım 2021, ss.94-102

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Hamburg
  • Basıldığı Ülke: Almanya
  • Sayfa Sayıları: ss.94-102
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Osmanlı Devleti, yüzyıllarca süren hükümranlığında, diğer devletlerle olan diplomatik ilişkilerini farklı dönemlerde farklı uygulamalarla sağlamıştır. Bu sebeple Osmanlı diplomasisi köklü bir geçmişe sahiptir. İlk dönemlerinde ad hoc (geçici) diplomasiyi tercih etmiştir. Bunun başlıca sebebi, diğer devletler karşısında güç bakımından üstünlüğe sahip olmasıydı. Ancak bu durum 19. yüzyıla gelindiğinde değişmiştir. Artık Batı karşısında geri kalmış bir devlet vardır. Bu süreçte Osmanlı diplomasisinde sefaretnamelerin yazıldığı görülmektedir. Batı’da görülen gelişmeler zaman zaman sefaretnameler aracılığıyla rapor edilir. Tanzimat Fermanı’nın kısa bir süre öncesine denk gelen bu süreç, Tanzimat zihniyetinin de habercisidir. Bu raporlarda Batı’nın sosyal, ekonomik, siyasi ve sanatsal alanlardaki gelişim ve dönüşümleri öne çıkar. Bu sefaretnamelerden biri de Avrupa Risalesi’dir. Mustafa Sami Efendi, bu risaleyi Paris sefaret başkâtibi iken yazmıştır. Bu risalede Avrupa’nın muhtelif şehirlerini sosyal ve ekonomik yönleriyle değerlendirir ve zaman zaman Osmanlı ile karşılaştırır