Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kronotop İletişim Dergisi, cilt.2, sa.1, ss.55-76, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma, Osmanlı İmparatorluğu’nda 1828-1876 yılları arasında basının gelişimini ve siyasi iktidarla ilişkisini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Türk gazeteciliğinin ilk dönemi olarak nitelenen bu zaman diliminde hem devlet destekli resmî gazetelerin hem de özel teşebbüslerle kurulan ilk gazetelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis gibi gazeteler, dönemin reform hareketlerine destek verirken, eleştirel bir çizgiden uzak, devletin propaganda araçları olarak işlev görmüştür. Bununla birlikte, 1860 yılında yayımlanmaya başlayan Tercüman-ı Ahval, sade dili ve eleştirel yaklaşımıyla Osmanlı basın tarihinde bir dönüm noktası olmuş, bireysel haklar ve ifade özgürlüğü gibi kavramları tartışmaya açmıştır. Ancak bu dönemde basın, sıkı sansür ve denetim politikalarına tabi tutulmuş; 1858 Ceza Kanunu, 1864 Matbuat Nizamnamesi ve 1867 Âli Kararname gibi yasal düzenlemelerle basın faaliyetleri ciddi şekilde sınırlandırılmıştır. Çalışma, bu süreçte Osmanlı basınının, iktidarın kontrol aracı olarak nasıl konumlandığını ve bu kontrolün gazetecilik faaliyetleri üzerindeki etkilerini değerlendirmektedir.