Biyoloji, tıp, ziraat, ilaç, kozmetik, gıda ve diğer pekçok bilim dallarına yönelik önemli bitkileri bulundurma potansiyellerinden dolayı yeni keşfedilen bölgelerin floraları, hemen her zaman araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Araştırmacıların topladıkları bitki örneklerinin her zaman incelenebilmesi ve bunların muhafaza edilmeleri için herbaryumlar kurulmuştur. Bu bağlamda araştırmacılar kendi imkânları doğrultusunda gerek bulundukları yerdeki gerekse farklı ülkelerden topladıkları önemli örnekleri ve onlara ait bilgileri derleyerek toparlamaya çalışmışlardır. Yaşadığımız dönemde ise GPS sistemleri, dijital kameralar, bilgisayarlar, yazılımlar, veri tabanları ve internet de bu koruma çabasına dâhil olmuştur. Bu çabalardan birisi olan sanal herbaryum terimi ise bir bitki koleksiyonuna ait tüm verilerin dijitalleştirilmiş görüntülerinin web-tabanlı bir koleksiyonunu ifade eder.
Bu çalışmada; Türkiye’nin ilk görsel destekli sanal herbaryumlarından birisi olan VANF (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu) içerisinde bulunan bitki örneklerinin düz yataklı camlı tarayıcıdan taranarak dijital ortama aktarım aşamalarının sunulması ve sanal herbaryumların yaygınlaşması ile birlikte dijitalleştirilmiş verilerin çeşitli floristik araştırmalarda üstlenebileceği önemli rollerin ortaya konulması amaçlanmıştır.
Van Flora Uygulama merkezinin bünyesinde faaliyet gösteren VANF herbaryumuna kayıtlı 23500 herbaryum örneğine ait veri ve görüntüler, veri tabanı yazılımları ve sanal programlar yardımıyla sanal hale dönüştürülmüştür. Türkiye için görsel destekli bir sanal herbaryum olması bakımından ilk örnek teşkil edecek olan VANF sanal herbaryumu http://vanf.yyu.edu.tr/ web adresinden herkesin özelikle de botanikçilerin hizmetine sunulmuştur. Sunulan veriler bilgilendirici, kullanışlı, görsel destekli ve uzaktan erişilebilir nitelikte olmasından dolayı araştırmacılara birçok açıdan kolaylık sağlamaktadır. Bu dijital görüntülerin online mevcudiyeti ise bu alanla ilgilenenlerin özellikle de sistematik çalışan botanikçilerin vazgeçilmez bir aracı olması bakımından önem arz etmektedir. Üstelik, bu online veri tabanı bitki sistematiği, ekoloji, bitki topluluğu analizi, fenolojik çalışmalar, çevre bilimleri, tarım ve ormancılık alanları ile ilgili araştırmaları güçlü bir şekilde etkileyebilmesi ve zaman açısından da tasarruf sağlayabilmesi açısından önemlidir. Ayrıca, bu veri tabanının düzenli olarak güncellenmesi ile birlikte bu bölgenin bitki çeşitliliği hakkındaki bilgilere de uzaktan erişiminin sağlanması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Herbaryum, Sanal, VANF, Online