Özet 

Biçimbilimsel sınıflandırmalar çerçevesinde değerlendirildiğinde eklemeli yapılarıyla birbirlerine oldukça yakın olan Sümerce ve Türkçe’nin sözdizimsel yapıları itibarı ile ne tür bir ilişki içerisinde oldukları pek bilinmemektedir. Ural-Altay dil ailesinin Altay kolu içinde yer alan Türkçe, bilindiği üzere eklemeli bir dildir. Bu bağlamda yapısal olarak bakıldığında yalınlayan dillerden (Vietnam dili), bükünlü dillerden (Rusça, Sanskritçe) ve tek heceli dillerden (Eskimo dilleri) farklı bir işleyişe sahiptir. Türkçede sözdizimsel işleyiş eklerle sağlanır. Aynı şekilde yeni sözcük türetmek için de eklerden yararlanılır. Sümerce eklemeli bir yapıya sahip olsa da, herhangi bir dil ailesinde gösterilmemektedir. Sümercenin yapısına baktığımızda ise eklemeli bir dil olmasının yanı sıra eklerin hem sözcük türetmede hem de sözdizimsel işleyişi sağlamada kullanıldığı göze çarpar. Bu bağlamda Türkçe ile yapısal benzerliklerinin olması ilgi çekicidir. Türkçe ve Sümerce tümcelerde özne, nesne ve yüklem sırasının takip edildiği açıkça gözlenmektedir. Bu temel sözdizimsel özellik iki dil için ortaktır. Ancak bu tür benzerlikler iki dilin birbirleriyle ilişkisini açıklamak için yeterli değildir. Canlı bir yapıya sahip olan diller artzamanlı olarak birtakım değişikliklere uğradığı gibi farklı baskılamalarla yapısını dahi değiştirebilmektedir. Değişiklikler, dillerin kendi içerisinde olabildiği gibi farklı dillerin birbirini etkilemesiyle de olabilir. Söz konusu çalışmada iki dilin sözdizimsel özelliklerini ortaya çıkarmak ve denklikleri tespit edebilmek amacıyla çeşitli örnek tümce çözümlemelerine yer verilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Sümer Dili, Türk Dili, sözdizim.