Akademik Veri Yönetim Sistemi
Doğuş Üniversitesi Dergisi, cilt.26, sa.1, ss.283-301, 2025 (Hakemli Dergi)
Araştırmada bağımsız denetçilerin hile eğilimi algısı üzerinde baskı, fırsat, haklı
gösterme, beceri ve kibir boyutlarını oluşturan hile beşgeninin etkisinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Türkiye’de faaliyet gösteren bağımsız denetçilerden kartopu
örneklemi yöntemi ve online anket yoluyla veriler toplanmıştır. Çalışma toplam üç
değişken üzerinden gerçekleşmiştir. Araştırmada bağımsız denetçilerin hile eğilim
algısı bağımlı değişken iken hile beşgeni olarak bilinen baskı, fırsat, haklı gösterme,
beceri ve kibir boyutları bağımsız değişkenleri oluşturmaktadır. Araştırmada
kullanılan etik değerler ise çalışmanın düzenleyici değişkenidir. Araştırmadan
toplanılan veriler çoklu regresyon analizi ile test edilmiştir. Araştırma iki model
üzerinden kurgulanmıştır. Birinci modelde bağımsız denetçilerin hile eğilimi algıları
üzerinde baskı, fırsat, haklı gösterme, beceri ve kibir bileşenlerinin etkisi analiz
edilmiştir. İkinci modelde ise bağımsız denetçilerin hile eğilimi algıları üzerinde hile
beşgeni boyutları etik değerlerle etkileşimli olarak ele alınmıştır. Birinci modelden
elde edilen sonuçlara göre bağımsız denetçilerin hile eğilimi algıları üzerinde baskı
ve fırsat boyutlarının bir etkisi olmadığı; haklı gösterme, beceri ve kibir boyutlarının
ise anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. İkinci modelden elde edilen sonuçlara
göre düzenleyici değişkenin hile beşgeni boyutlarının tamamında anlamlı bir etkisi
olduğu gözlemlenmiştir.