Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Ulusal, 5. Uluslararası Akdeniz ve 4. Uluslararası Pediatri Hemşireliği Kongresi, Mersin, Türkiye, 5 - 08 Kasım 2025, ss.309, (Özet Bildiri)
Türk Ergenlerinde Maddi Doyumsuzluğun Değerlendirmesi: Ölçek Geliştirme Ve Psikometrik Özellikler
Fahri Aşkan1, Ebubekir Kaplan1, Musa Kaya2, Mehmet Şata1
Amaç: Materyalizm literatüründe, bireyin sahip olduklarıyla yetinmeme hali olarak tanımlanabilecekmaddi doyumsuzluk olgusunu ergen popülasyonunda bütünsel bir şekilde ele alan geçerli ve güvenilirölçeklerin sayısının sınırlı olduğu gözlemlenmektedir. Mevcut araştırma, Maddi DoyumsuzlukÖlçeği(MDÖ)’ni geliştirerek ve geçerliliğini test ederek bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.
Yöntem: Çalışma, literatür taraması ve uzman değerlendirmeleriyle geliştirilmiş ve ardından iki kesitsel çalışmada test edildi.Çalışmaya toplam 784 Türk ergen (14-18 yaş) katıldı. Yapı geçerliliği, Türk ergen örnekleminde (N-EFA= 300, N-CFA= 484)keşifsel faktör analizi (EFA] ve doğrulayıcı analiz (CFA) kullanılarak değerlendirildi. Kriter geçerliliği, Gösterişçi Tüketim EğilimÖlçeği, Yaşamda Anlam Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Minnettarlık Ölçeği ile anlamlı korelasyonlar aracılığıyla belirlendi.Tüm analizler SPSS (sürüm 25), JASP (sürüm 0.19.3.0) ve Mplus (sürüm 8) yazılım paketleri kullanılarak gerçekleştirildi.
Bulgular: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, varyansın %41.66’sını açıklayan, Dürtüsellik (kontrolsüzharcama) ve Sosyal Karşılaştırma (sosyal çevre ile karşılaştırma) boyutlarından oluşan istikrarlı bir iki faktörlümodel ortaya koydu. Doğrulayıcı Faktör Analizi, güçlü bir model uyumunu (CFI=.984, RMSEA =.037) doğruladıve yapı geçerliliğini destekledi. Ayrıca, ölçüm değişmezliği analizleri, geliştirilen ölçeğin farklı cinsiyetler (kız/erkek ergenler) arasında anlamlı ve güvenilir karşılaştırmalara olanak tanıyacak şekilde ölçüm değişmezliğiözelliğini karşıladığını gösterdi. Kriter geçerliliği bulguları da MDÖ’nin gösterişçi tüketim ile pozitif; yaşamdaanlam, yaşam doyumu ve minnettarlık ile negatif yönde anlamlı ilişkiler gösterdiğini ortaya koydu.
Sonuç: Elde edilen bulguların ışığında, geliştirilen MDÖ’nin Türk ergenlerde geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğusonucuna varıldı. Ölçeğin kuramsal ve uygulamalı geçerliliği eleştirel bir biçimde değerlendirilip gelecekteki araştırmalariçin öneriler sunuldu.
Anahtar Kelimeler: Ergen, Geçerlik, Güvenirlik, Maddi doyumsuzluk