Akademik Veri Yönetim Sistemi
Aras Türkiye Eski Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi, sa.2, ss.19-37, 2020 (Hakemli Dergi)
Kayalıdere Kalesi, Urartu krallığının batıya açılan yol ağı üzerinde yer alan önemli merkezlerden biridir. Aynı zamanda konumu itibariyle de bu bölgeleri kontrol eden önemli bir eyalet merkezi durumundadır. Tek sezon sürmesine rağmen 1965 yılı kazıları, buluntu zenginliği ve verilerin niteliği açısından kalenin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Muş Alparslan II Barajının su tutma işlemleri bittikten sonra adaya dönüşecek olan kalede, 2018 ve 2019 yıllarında iki sezon süren kurtarma kazıları yapılmıştır. Su altında kalacak alanlara ilişkin sur duvarlarının belirlenmesi, sitadel alanlarındaki mimarinin tespiti ile mevcut mimari dokuların (tapınak, depo, kaya mezarı vs) korunmasına yönelik kazı temizlik ve geçici koservasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Son dönem kazıları ile de hatırı sayılı verilere ulaşılmıştır. Bunlardan en önemlisi taş döşeli alan ile mekanların yer aldığı aşağı sidatel ile dinsel törenlerin yapıldığı stelli alanlardır. Tüm kazı sezonları süresince herhangi bir yazıtın tespit edilememesi Kayalıdere’nin tarihlendirilmesinde tartışmalara sebep olmaktadır. Karbon analizlerinden gelen ham bilgiler, şimdilik kalenin Urartu’nun ilk dönemleri ile ilişkilendirimesine olanak vermektedir.