Akademik Veri Yönetim Sistemi
Finansal Piyasalar ve Algoritmalar: Yeni Nesil Yatırım Stratejileri, Dr. Öğr. Üyesi Diler Türkoğlu, Editör, Özgür Yayınları, Gaziantep, ss.67-82, 2025
Piyasalardaki yüksek risk ve belirsizlik, volatilitenin artmasına neden olmaktadır. Özellikle, hisse senedi piyasalarında fiyat dalgalanmalarının şiddetlenmesi, yatırımcıların daha kısa vadeli ve daha spekülatif işlemlerde bulunmalarını beraberinde getirebilmektedir. Bu durum, borsa endekslerinde ani düşüşler veya yükselişler yaşanması şeklinde kendini göstermektedir. Diğer taraftan yatırımcıların risk iştahları azaldığında teknoloji hisseleri gibi yüksek riskli yatırımlardan kaçınarak daha defansif sektörlere yönelme eğilimleri artmaktadır. Örneğin, sağlık, temel tüketim ve kamu hizmetleri gibi sektörlerde faaliyet gösteren şirketler, risk ve belirsizlik dönemlerinde daha fazla yatırımcı ilgisini çekebilmektedir. Bu bağlamda, sektörel borsa endeks değerleri üzerinde risk ve belirsizlik endekslerinin etkilerini analiz etmek dikkate değer bir konu mahiyetindedir. Bu çalışma, sırasıyla Granger nedensellik testini, Breitung-Candelon frekans alanda nedensellik testini ve frekans alanda zaman içinde değişen bootstrap nedensellik testini uygulayarak Küresel Ekonomik Politika Belirsizliği (EPU) ve Petrol Volatilite (OVX) endekslerinden Borsa İstanbul (BİST) Gıda ve İçecek (XGIDA) endeksine doğru nedensellik ilişkisi olup olmadığını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Haziran 2007-Eylül 2024 dönemini içeren analizde EPU ve OVX endekslerinden XGIDA endeksine doğru nedensellik olduğu ve bunun uygulanan testlere göre farklılaştığı belirlenmiştir. Şöyle ki Granger nedensellik testinin bulgusuna göre, EPU endeksinden XGIDA endeksine doğru tüm dönemde genel bir nedensellik ilişkisi söz konusudur. Breitung-Candelon frekans alanda nedensellik testinin bulgusuna göre, EPU endeksinden XGIDA endeksine doğru sadece uzun dönemli bir nedensellik bulunmaktadır. Ancak frekans alanda zamanla değişen bootstrap nedensellik testinin bulgularına göre ise EPU ve OVX endekslerinden XGIDA endeksine doğru hem uzun hem kısa dönemli olan ve zaman içinde değişen bir nedensellik ilişkisi vardır. Yani, frekans alanda zamanla değişen bootstrap nedensellik testine göre, EPU ve OVX endeksleri, XGIDA endeksi üzerinde kalıcı bir şekilde istikrarlı olmayan etkiler göstermiştir.
High risk and uncertainty in the markets cause volatility to increase. Specifically, the increase in price fluctuations in stock markets may cause investors to engage in shorter-term and more speculative transactions. This situation manifests itself as sudden decreases or increases in stock indexes. On the other hand, investors with reduced risk appetite tend to avoid high-risk investments such as technology stocks and turn to more defensive sectors. For example, companies operating in sectors such as healthcare, essential consumption, and public services may attract more investor attention during periods of risk and uncertainty. In this context, analyzing the effects of risk and uncertainty indexes on sectoral stock index values is a noteworthy subject. This study aims to investigate whether there is a causality relationship from the Global Economic Policy Uncertainty (EPU) and Oil Volatility (OVX) indices to the Borsa Istanbul (BIST) Food and Beverage (XGIDA) index by employing the Granger causality test, the Breitung-Candelon frequency domain causality test and the time-varying bootstrap causality test in the frequency domain, respectively. The analysis spanning from June 2007 to September 2024 revealed a causality from the EPU and OVX indices to the XGIDA index, which differed according to the applied tests. The Granger causality test finding indicates a general causal relationship from the EPU index to the XGIDA index over the examined period. The Breitung-Candelon frequency domain causality test, which examines frequency domain relationships, shows only a long-term causality from the EPU index to the XGIDA index. However, the time-varying bootstrap causality test findings in the frequency domain reveal both long-term and short-term causal relationships from the EPU and OVX indices to the XGIDA index, with these relationships changing over time. In other words, the time-varying bootstrap causality test in the frequency domain indicates that the EPU and OVX indices have nonpermanently unstable effects on the XGIDA index.