Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Conference on Agriculture, Forest, Food Sciences and Technologies, Nevşehir, Türkiye, 15 - 17 Mayıs 2017, ss.455
Bu araştırma, Siirt Üniversitesi Kezer yerleşkesi Ziraat Fakültesi deneme alanında 2015 yılında ikinci ürün koşullarında bazı susam (Sesamum indicumL.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Denemede 13 adet tescilli susam çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ön bitki olan buğday hasadından sonra ekimler elle yapılmıştır. Araştırmada; bitki boyu, bitkide yan dal sayısı, bitkide ilk dal yüksekliği, bitkide kapsül sayısı, kapsüldeki tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı, yağ verimi ve protein oranı gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonucunda; denemede materyal olarak kullanılan 13 çeşitten 10’unun Siirt ili ekolojik koşullarına adaptasyon sağlayamamıştır. Siirt ili ekolojik koşullarına adaptasyon sağlayamayan bu 10 çeşit (Tan 99, Sarısu, Tanas, Özberk 82, Kepsut 99, Muganlı 57, Baydar 2001, Osmanlı 99, Orhangazi 99 ve Cumhuriyet 99 ) Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak tarımı yapılan susam çeşitleridir. Bu susam çeşitleri 6-7 yapraklı oluncaya kadar normal gelişmelerini devam ettirmişlerdir. Daha sonra yapraklarda sararmalar baş göstermiş, bitki boğum araları oldukça kısa kalmıştır. İlk görünüşte bitki besin elementi eksikliği gibi bir görünüm ortaya çıkmıştır. İlerleyen günlerde yaprakların fotosentez yapma kabiliyeti tamamen ortadan kalkmıştır. Bu süre zarfında parseldeki bitkiler tamamen kurumuştur. Diğer üç çeşit ise daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi için önerilen çeşitler olup (Arslanbey, Hatipoğlu ve Boydak) bu çeşitlere ait bitki boyu 61,3 - 97,6 cm, bitkide yan dal sayısı 2,7-6,9 adet/bitki, bitkide ilk dal yüksekliği 2,9-9,9 cm, bitkide kapsül sayısı 50,2-128,1 adet/bitki, kapsüldeki tane sayısı 53,5-72,0 adet, 1000 tane ağırlığı 2,7-3,3 g tohum verimi 59,6-116,1 kg/da, yağ oranı % 45,24-50,67, yağ verimi 27,2-56,2 kg/da, protein oranları % 22,1-24,0 arasında değişiklik göstermiştir. En düşük tohum verimi 59,6 kg/da ile Hatipoğlu çeşidinden elde edilirken, en yüksek tohum verimi ise 116,1 kg/da ile Arslanbey çeşidinden elde edilmiştir. Bu çalışma ile susamda çevre genotip interaksiyonun çok belirgin bir şekilde ortaya çıktığı söylenebilmektedir. Ayrıca ıslah ve çeşit geliştirme programlarında bölgesel çalışmaların da oldukça önemli olduğu söylenebilir.