Akademik Veri Yönetim Sistemi
5. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Kongresi, Trabzon, Türkiye, 14 - 16 Eylül 2022, ss.45-46
AFGANİSTAN'DA ARTAN EKOLOJİK TEHDİT: SU SORUNU
Erdal Bayar / Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Özet
Canlı hayatının ortaya çıkışında ve devamında en önemli kaynakların başında gelen su, çevresel felaketlerin, küresel ısınmanın, iklim değişikliğinin ve artan dünya nüfusunun etkisiyle kıtlığı çekilen bir kaynağa dönüşmüştür. Söz konusu etkenlerin şiddetini sürdürdüğü göz önünde bulundurulduğunda su temelli ulusal/uluslararası sorunların artması kuvvetle muhtemeldir. Her ne kadar Dünya yüzeyinin yaklaşık %70’i sularla kaplı olsa ve Dünya’da 1.4 milyar km³ su bulunsa da, bu suyun yalnızca %2.5’i “tatlı su”dur. Tatlı suyun ise yaklaşık %90’ı buzullarda ve yeraltında bulunduğu için, insanların görece daha kolay erişebilecekleri su miktarı toplam tatlı su miktarının yaklaşık %0.3’üdür. Kısacası sürekli artan dünya nüfusuna rağmen, artmayan tatlı su miktarı Dünya’da su stresi ve su kıtlığı altında yaşayan nüfusun giderek artmasına yol açmaktadır. Halihazırda kısıtlı olan tatlı su kaynaklarının ve yağışların dünya üzerinde dengeli bir şekilde dağılmadığı göz önünde bulundurulduğunda bazı bölgelerde yaşanan su güvenliği sorunlarının diğer bölgelere nazaran daha ciddi boyutlara ulaştığı görülmektedir. Özellikle Sahra Altı Afrika’da ve Güney Asya’da oldukça önemli sorunlardan biri olan sağlıklı tatlı suya erişimin, yakın gelecekte Dünyanın birçok bölgesinde (Orta Asya, Çin, ABD, Avustralya… gibi) de sorun oluşturacağına yönelik projeksiyonlar yapılmaktadır. Bu çalışmada genel olarak Dünya’da artan su güvenliği sorunlarına ve ekolojik tehditlere değinilecek olsa da özelde Afganistan’ın yaşadığı su kaynaklı sorunlar üzerine odaklanılacaktır. Taliban’ın 2021 yılı Ağustos ayında yeniden iktidarı ele geçirmesini müteakiben yaşanan ekonomik sorunların, su kıtlığı, yetersiz sanitasyon ve kuraklıkla birleşmesi sonucunda Afganistan çok ciddi insani krizlerle yüz yüze kalmıştır. Temel geçim kaynakları tarım ve hayvancılık olan on milyonlarca Afgan'ın sınırlı su kaynağı için birbirleriyle çatışmaya girmesi veya göç etmek zorunda olması kuvvetle muhtemeldir. Ancak suyun potansiyel bir çatışma unsuru olduğu kadar, barışçıl amaçlara da hizmet edebileceği de göz ardı edilmemelidir. Ülke nüfusunun 1979’dan bu yana yaklaşık üç katına çıkmasına karşın; ülkedeki orman varlığının yarı yarıya azalması, şehirlerde plastik kirliliğinin artması, yetersiz sanitasyon, son zamanlarda yaşanan kuraklık, küresel ısınma ve iklim değişikliği, Hindikuş dağlarındaki buzullarda erimeler gibi birçok ekolojik sorun Afganistan’ı ekolojik güvenlik konusunda en problemli ülkelerden biri haline getirmektedir. Bu çalışmada Afganistan’daki su sorunu, Birleşmiş Milletler tarafından açıklanan 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri açısından incelenecektir. Söz konusu 17 küresel hedeften biri olan “su ve kanalizasyon hizmetlerine erişimi ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak” hedefinin göstergeleri üzerinden yapılacak değerlendirmede Afganistan’ın bir bakıma su yönetimi açısından güncel profili ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Afganistan, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, Ekolojik Güvenlik, Ekolojik Tehdit, Su Güvenliği
INCREASING ECOLOGICAL THREAT IN AFGHANISTAN: THE WATER PROBLEM
Erdal Bayar / Van Yüzüncü Yıl University
Summary
Water, which is one of the most important resources in the emergence and continuation of living life, has turned into a resource that is scarce due to environmental disasters, global warming, climate change and increasing world population. Considering that the aforementioned factors continue to be severe, it is highly likely that water-based national/international problems will increase. Although approximately 70% of the Earth's surface is covered with water and there is 1.4 billion km³ of water on Earth, only 2.5% of this water is "fresh water". Since about 90% of fresh water is found in glaciers and underground, the amount of water that people can access relatively easily is about 0.3% of the total amount of fresh water. In short, despite the ever-increasing world population, the amount of fresh water that does not increase leads to an increase in the population living under water stress and water scarcity in the world. Considering that the currently limited fresh water resources and rainfall are not evenly distributed over the world, it is seen that the water security problems experienced in some regions have reached more serious dimensions than in other regions. There are projections that access to healthy fresh water, which is one of the most important problems especially in Sub-Saharan Africa and South Asia, will also pose a problem in many parts of the world (such as Central Asia, China, USA, Australia) in the near future. In this study, although the increasing water security problems and ecological threats in the world will be addressed in general, the water-related problems of Afghanistan in particular will be focused on. After the Taliban seized power in August 2021, the economic problems combined with water scarcity, inadequate sanitation and drought have faced very serious humanitarian crises in Afghanistan. It is highly probable that tens of millions of Afghans, whose main livelihoods are agriculture and livestock, will have to fight each other for limited water resources or have to migrate. However, it should not be overlooked that water can serve peaceful purposes as well as being a potential element of conflict. Although the country's population has nearly tripled since 1979; Many ecological problems such as the decrease in the forest area in the country by half, the increase in plastic pollution in the cities, insufficient sanitation, recent drought, global warming and climate change, melting of the glaciers in the Hindu Kush Mountains make Afghanistan one of the most problematic countries in terms of ecological security. In this study, the water problem in Afghanistan will be examined in terms of the 2030 Sustainable Development Goals announced by the United Nations. In the evaluation to be made on the indicators of the target of "providing access to water and sewerage services and its sustainable management", which is one of the 17 global goals in question, the current profile of Afghanistan in terms of water management will be revealed.
Keywords: Afghanistan, UN Sustainable Development Goals, Ecological Security, Ecological Threat, Water Security