1.Anadolu Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 28 - 29 Aralık 2018, ss.211
Fasulye hem bahçe tipi ve ticari ölçekte tarımının yapılması hem de önemli oranda protein ve mineral kaynağı olmasından dolayı diyet açısından da önemli bir kültür bitkisidir. Fasulye adi mozaik virüsü (Bean common mosaic potyvirus, BCMV) fasulye bitkisini doğal olarak infekteleyerek bitki ölümlerine yol açan ve ürün verimini ve kalitesini sınırlayan yaygın bir virüstür. Potyviridae familyasında yer alan virüs zarfsız, ipliksi kıvrımlı 720-850 nm uzunluğunda ve 12-15 nm çapında pozitif sens tek zincir RNA yapısına (ssRNA (+)) sahiptir.
2016 yılının Ağustos ayında Van ilinin Erciş ilçesinde fasulyelerde tipik mozaik simptomu gösteren bitkilere total RNA izolasyonu yapılarak BCMV kılıf proteinine (CP) spesifik primerler aracılığıyla RT-PCR testi uygulanmıştır. PCR testi sonrasında yapılan agaroz jel elektroforez sonucunda BCMV?ye ait yaklaşık 850 bp uzunluğunda fragmentler elde edilmiştir. Bantlar jelden saflaştırılarak, T4 DNA ligaz enzimi yardımıyla T-A klonlama vektörü olan pGEM T Easy vektörüne yerleştirilmiş ve E.coli JM109 ırkına transforme edilmiştir. Saflaştırılan rekombinant plazmitlere yapılan moleküler dizileme sonucunda, BCMV izolatı CP geninin 849 bp uzunluğunda ve 283 amino asit içerdiği tespit edilmiş ve gen bankasına (NCBI) MK191026 accession numarası ile kaydedilmiştir.
Bununla birlikte BCMV Van izolatının, dünyanın diğer bölgelerinde tespit edilen izolatlar ile akrabalık ilişkileri BLAST programı yardımıyla belirlenmiştir. Nükleotid dizisine dayanarak yapılan çoklu hizalama (multiple alignment) sonuçlarına göre, BCMV Van izolatının en yüksek % 98 oranında Türkiye/Samsun izolatıyla (KT766179.1) en düşük ise % 90 oranında se Avustralya izolatı (DQ925423.1) ile homoloji gösterdiği belirlenmiştir. Bu çalışma sayesinde, Türkiye?nin Van ilindeki fasulye bitkilerini doğal olarak infekteleyen BCMV?nin moleküler olarak varlığı ilk kez rapor edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bean common mosaic virus, PCR, moleküler karakterizasyon, Van.