Osmanlı Dönemi'nde Ardanuç Darphanesinde Basılan Nadir Sikke Örnekleri


Creative Commons License

Aytekin O.

Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.9, sa.1, ss.132-156, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

Ardanuç, günümüzde Artvin iline bağlı bir ilçedir. Tarihsel geçmişi İlk çağlara kadar giden Ardanuç Kalesi

(Gevhernik /Adakale), Ortaçağ ve Osmanlı Dönemi’nde yörenin en önde gelen idari merkezlerinden birisi

olmuştur.dMakalenin konusunu, Ardanuç ilçesinde Osmanlı Dönemi’nde “Ardanuç” adıyla basılan sikke

örneklerini içermektedir. Ardanuç darphanesinde, 16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman zamanından başlayarak

19. yüzyıl ortalarına kadar kısıtlı ve kesintili olarak sikkelerin darp edildikleri anlaşılmaktadır. Ancak günümüze,

Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Mahmud’a ait üç tanesi altın geri kalanı gümüş akçe olmak üzere toplam

36 sikke örneğine ulaşılabilmiştir. Ardanuç darphanesinde basılan bu nadir sikkelerin ekseriyeti yabancı

koleksiyonerlerde ve müzelerde yer aldıkları anlaşılmaktadır. Çok az bir Bölümü de Türkiye’de bulundukları

bilinse de, Gümüşhane ili ile Ardanuç ilçesine bağlı Gümüşhane köyünün ad benzerliğinden dolayı

karıştırılabildiği görülmektedir. Bu sikkelerin, Ardanuç ilçesinin bir köyü olan Gümüşhane köyündeki maden

yataklarından elde edildiği Osmanlı arşiv belgelerinden öğrenilebilmektedir. Araştırmanın amacı olarak, bugüne

kadar derli toplu Ardanuç darplı sikkeleri içeren herhangi bir yayına ulaşılamamış olmasıdır. Yazar tarafından

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleri ile Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi adına Artvin ve ilçelerinde yapılan

Yüzey Araştırmaları (1998-2019) sayesinde, Gümüşhane köyünün maden yatakları/galerileri ile üretimin

yapıldığını doğrulayan sahanın belirlenmesinden sonra buraya ait sikkelerin tümü tespit edilmeye çalışılmıştır.

Sonrasında, mevcut sikkelerin katalog çalışmaları tamamlanarak okunabilecek durumda olan sikkeler

Osmanlıcaları ile birlikte tanımlanmaya çalışılmıştır. Makale; özgün olduğu gibi içerik açısından da alanında ilk

olma özelliğini taşımaktadır. İleri aşamada, Ardanuç darphanesi ile ilgili daha somut verilere ulaşabilme ümidini

taşıyoruz.