Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. International Congress on Economics and Administrative Sciences ‘New Threats and Opportunities in Global Politics and Economics’, Bingöl, Türkiye, 19 - 20 Mart 2023, ss.200
Yaklaşık 10 yıl önce drone ile ürün
teslimatının yapılacağının açıklanmasından sonra Amazon bu teslimat türünü
yoğun bir şekilde tanıtmıştır. Walmart ve Amazon 2022 yılında drone ile dağıtım
faaliyetlerine başladı. Türkiye’de de ilk olarak drone ile ürün teslimatı 2022
yılının son günlerinde gerçekleştirildi. Drone ile teslimatın yakın gelecekte
daha fazla şirket tarafından ve çok daha sık kullanılması beklenmektedir.
Uygulamada drone ile dağıtıma yönelik ilgi, pazarlama literatüründe de son
birkaç yıldır başlamış ve benzer şekilde gelecek yıllarda bu ilginin katlanarak
artması beklenmektedir. Özellikle pandemiyle birlikte temassız ödeme, temassız
otelcilik gibi insan temasının en aza indirilmeye çalışılması kargo sektöründe
de yaşanmış ve teslimatlar telefona gelen kodun kuryelere söylenmesiyle gerçekleştirilmiştir.
Pandeminin etkisini azalttığı günümüzde de temasın en aza indirilmeye
çalışıldığı uygulamalar devam etmektedir. Drone ile teslimatta kuryenin de
teslimat sürecinde olmaması nedeniyle temassız teslimat daha ileri bir safhaya
taşınmıştır. Bu yönüyle bakıldığında drone ile teslimat, pandeminin de sosyal
ve psikolojik etkilerinin kalıcı bir şekilde toplumda iz bırakacağı düşüncesine
bağlı olarak şirketler için önemli bir fırsat olacaktır. Bu çalışmada, drone
ile teslimata yönelik algılanan güvenin kullanım niyeti üzerindeki etkisinde
algılanan risk ve ağızdan ağıza iletişimin aracılık rolleri incelenmiştir.
Yapılan literatür taramasında drone ile teslimata yönelik ilgili çalışmadaki
bazı değişkenlerin birbirleri üzerindeki etkilerinin çalışılmadığı görülmüştür.
Çalışmada yer alan değişkenlerin temassız teslimat bağlamında şirketler için
önemli öngörüler sunacağı beklenmektedir. Çalışmanın evrenini Türkiye’de
yaşayan insanlar oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemi 260 kişiden oluşmuştur.
İnternette verilen bir anket ile ve kartopu örnekleme yöntemiyle veriler
toplanmıştır. Katılımcılara anket formunu doldurmadan önce drone ile teslimatla
ilgili bir video izletilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi ile istatistiki
analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre algılanan güvenin, ağızdan
ağıza iletişim ve kullanım niyeti üzerinde olumlu fakat algılanan risk üzerinde
olumsuz etkisi olduğu görülmüştür. Algılanan riskin kullanım niyeti üzerinde
herhangi bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ağızdan ağıza iletişimin
ise kullanım niyeti üzerinde olumlu etkisinin olduğu görülmüştür. Algılanan
güvenin ağızdan ağıza iletişim aracılığıyla kullanım niyeti üzerinde etkisinin
olduğu ancak algılanan risk aracılığıyla herhangi bir etkisinin olmadığı
sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar çerçevesinde drone ile teslimata
yönelik tüketicilerde algılanan güvenin arttırılmasının oldukça önemli olduğu
ifade edilebilir. Algılanan güvenin arttırılması için bu teslimat yönteminin
risklerinin teknik olarak en aza indirilmesi ve bu teslimat yönteminin
güvenilir olduğunun pazarlama iletişimi faaliyetleriyle insanlara
anlatılmasının oldukça önemli olduğu düşünülmektedir.