Akademik Veri Yönetim Sistemi
LATIN AMERICA 11th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SCIENTIFIC RESEARCHES , Rio De Janeiro, Brezilya, 3 - 05 Ekim 2025, ss.1-10, (Tam Metin Bildiri)
Türkiye’nin doğusu aktif tektonizma ve volkanizma açısından oldukça
önemli bir bölgedir. Avrasya ve Arap plakaları, arasındaki Tetis’in kapanmasına
bağlı olarak, Orta Miyosen’den itibaren Bitlis-Zagros Kenet Kuşağı boyunca
Anadolu’ya doğru bindirmeye başlamıştır. K-G yönlü deformasyonla ilişkili
olarak, deniz seviyesine göre bölgede 2-3 km yükselme, sığ depremsellik, farklı
tipte faylar (Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Doğu Anadolu Fay Zonu gibi) ve kabuksal
kalınlaşma/kısalma meydana gelmiştir. Eş zamanlı olarak, K-G yönünde başlayan
açılma çatlakları boyunca volkanik malzeme yukarıya doğru çıkmaya başlamış ve
volkanizmanın gelişmesine yol açmıştır. Doğu Anadolu’daki volkanizmanın,
Arap-Avrasya levhalarının kıta-kıta çarpışması ile ilişkili olarak Miyosen
dönemde (yaklaşık 11-13 milyon yıl önce) başladığı düşünülmektedir. Kuvaterner
yaşlı volkanik merkezler (Nemrut, Süphan, Tendürek ve Ağrı) kalkan ve
stratavolkan tipine sahiptirler. Bu çalışmada, yaklaşık 3500 m yüksekliğe sahip
olan Van ve Ağrı il sınırları içerisinde bulunan ikiz konili Tendürek Volkanı
ve yakın çevresinde 2020 yılından sonra meydana gelmiş mikro depremlerin odak
mekanizması çözümleri incelenmiştir. Bu amaç için Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığı’na ait 3-bileşen deprem istasyonlarının kayıtları kullanılarak, 22
adet yerel ve küçük depremin odak mekanizması parametreleri (doğrultu, eğim
açısı, kayma açısı, derinlik, büyüklük, enlem, boylam) hesaplanmıştır.
Hesaplanan odak mekanizması çözümlerinin kullanılmasıyla, Tendürek Volkanı ve
civarındaki gerilme transferinin ve depremselliğin kaynağı araştırılmıştır.
Depremlerin odak mekanizması sonuçları genel olarak normal fay tipindedir.
Bunun yanında, bölgede volkanik merkez civarında doğrultu atımlı fay
mekanizmasına sahip Balıkgölü, Çaldıran ve Doğubeyazıt fayları ile birlikte normal
fay tipinde Tendürek fayı da bulunmaktadır. Özellikle sığ kabuksal
derinliklerdeki (0-10 km) Coulomb gerilme değişimi haritalarına incelendiğinde,
volkanik merkezin hemen altında yukarı-aşağı yönlü pozitif gerilmeler gözlemlenmişken,
GD-KB yönünde ise negatif gerilme lobları belirgindir. Sonuç olarak, hesaplanan
sismotektonik parametreler ile Tendürek Volkanı ve civarının güncel
depremselliği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.