AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ , cilt.6, sa.1, ss.223-238, 2020 (Hakemli Dergi)
Tanzimat edebiyatının II. dönem yazarlarından olan Hâmit, Şinasi ve Namık
Kemal’in izlerini takip ederek Batı tesirinde eserler kaleme alır. Özellikle şiirlerindeki
“ölüm, ben ve tabiat” temalarıyla ön plana çıkan şair, Tanzimat döneminin en çok
konuşulan yazarlarından biri olur. Onun şiir ve tiyatrolarındaki yenilikçi tavrı,
kendisinden sonra gelenler üzerinde derin izler bırakır. Yazarın şiir ve tiyatrolarında
Batılı tarzda yazmasının yanında, yazılarındaki düzensizlik, bazı aydınların
eleştirilerine yol açar. Edebiyatımızda Hâmit’i farklı bakışlarla değerlendiren
aydınlarımız göze çarpar. Nazım Hikmet, Asım Bezirci, Nurullah Ataç ile Ahmet
Hamdi Tanpınar’ın Hâmit’e bakışları birçok benzerlik ve karşıtlık içerir.
Nazım Hikmet’in “Putları Yıkıyoruz” yazı dizisi hem bir eleştiri hem de bir algıyı
değiştirmeye yöneliktir. 1929 yılında yazılan yazıların ilki Hâmit’in olumlu olan
toplumsal algısını olumsuz yönde yıkma girişimidir. Eleştirmenlikten ziyade şairliği
ön plana çıkan Nazım Hikmet’in bu yazısı Hâmit ile ilgili eleştiri çalışmalarında ön
sırayı alır. Tanpınar’ın Hâmit’e yönelik eleştirilerinde ise Hâmit’in şairliği ve oyun
yazarlığını değerlendirme çabası görülür. Tanpınar, her ne kadar Hâmit’in edebi
yönüne nesnel ifadelerle yaklaşmışsa da onun dil kullanımını ve düzensizliğini
eleştirir. Ataç’ın Hâmit’e yönelik eleştirisine bakıldığında aşağılayıcı ve alaycı bir
tutum görülür. Onun bu bakışı Asım Bezirci’de görülmez. Bezirci’nin Hâmit’i bütün
yönleriyle ele alıp aynı zamanda olumlu değerlendirmeleri şaire yönelik objektif bir
yaklaşımda bulunduğunu gösterir. Eleştirmenlerin Hâmit’e yönelik değişik
değerlendirmeleri farklı bir bakışı ortaya koyar.
Hâmit, who is one of the writers of the Tanzimat literature II, follows the traces of
Şinasi and Namık Kemal and writes works under the influence of the West. The poet
comes to the fore especially with the themes such death, self and nature in his poems,
his innovative attitude in poetry and dramas leaves deep traces on his successors. Both
the author's writing of poems and dramas in Western-style and the irregularity of his
writings lead to criticism of some intellectuals. In our literature, there are intellectuals
who evaluate Hâmit with different views. Nazım Hikmet, Asım Bezirci, Nurullah
Ataç and Ahmet Hamdi Tanpınar's views on Hâmit have many similarities and
contrasts. Nazım Hikmet's article series '' Putları Yıkıyoruz” is aimed both at criticism and to
change a perception. The first of these article written in 1929 was an attempt to destroy
the positive social perception of Hamit. Nazım Hikmet, who emphasized poetry rather
than criticism, takes the first place in the criticism studies about Hamit. What is seen
from Tanpınar's criticism on Hâmit is an attempt to evaluate Hâmit's poetry and
playwriting. Although Tanpınar approaches Hâmit's literary aspect with objective
expressions, he criticizes his use of language and disorder. When Ataç's critique of
Hâmit is examined, a humiliating and cynical attitude is observed. Bezirci's approach
to Hâmit in all its aspects, as well as his positive evaluations, shows that he takes an
objective approach to the poet. The critics' different evaluations of Hâmit reveal a
different perspective.