Akademik Veri Yönetim Sistemi
100 Yıl Türkiye Herboloji Kongresi, Şanlıurfa, Türkiye, 19 - 21 Ekim 2023, ss.32
Domates (Solanum lycopersicum L.) dünyada en çok üretilen sebzelerden biridir. Tam parazit bir bitki olan mavi çiçekli canavar otu (Phelipanche ramosa (L.) Pomel) domatesin de aralarında bulunduğu birçok bitkiyi parazitlemekte ve ciddi verim kayıplarına neden olmaktadır. Sadece konukçusu olduğu bitkilerin köklerinden salınan kimyasal maddelerle çimlenen canavar otlarına karşı etkili bir mücadele yöntemi bulunmamaktadır. Bu çalışmada domateste iki farklı mikoriza (AMF) türü [Funneliformis mosseae ve Endo Roots Soluble (ERS)], MİX (Plant Success Great White Premium Mikorhiza), Trichoderma harzianum (T22), iki farklı bitki gelişimini teşvik eden rizobakteri (PGPR) izolatı (Pseudomonas caspiana V30G2 ve Bacillus velezensis V40K2) ve bunların kombinasyonlarının kullanılmasıyla canavarotunun tutunmasının engellenmesi amaçlanmıştır. Mikoriza tohum yatağına; Trichoderma ekimden sonra, PGPR ve MİX ise domatesin ilk gerçek yaprakları çıktıktan sonra içirme yöntemiyle uygulanmıştır. Denemeler dört tekerrürlü 2:1 oranında torf-perlit içeren 4 litre hacimli saksılarda 24±2ºC sıcaklıktaki iklim odası koşullarında canavar otlu ve canavar otsuz olarak iki grup şeklinde kurulmuştur. Çalışma sonucunda canavar otunun tüberkül sayısı; domatesin yaprak sayısı, sürgün ve kök boyu, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, kök yaş ve kuru ağırlığı, zarar skalası ve klorofil parametreleri incelenmiştir. Çalışmada canavar otu ile bulaşık ve bulaşık olmayan muameleler karşılaştırıldığında kontrol grubuna göre her iki yılda da yaprak sayısı, sürgün boyu, sürgün yaş ve kuru ağırlığı ve klorofil içeriğinin azaldığı gözlenmiştir. Domates bitkilerinin köklerine tutunan canavar otu tüberkül sayıları uygulamalar arasındaki farklar her iki yılda da istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Bu sonuçlara göre MİX, F. mosseae, ERS + V40K2 ve T22 uygulamalarının kontrol grubuna kıyasla %60-%72 oranında tüberkül oluşumunu engellemiştir. Elde edilen bu bulgulara göre adı geçen bazı mikroorganizma ve biyolojik preparatların canavar otu mücadelesinde ümitvar sonuçlar verdiği söylenebilir.