Hanbel b. İshâk (ö.273/886) ve Hadis İlmine Dair el-Fiten ve el-Cüz’ Adlı Eserleri


Kalaç R.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.39, ss.305-322, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Âlimlerin hayatlarını, ilmi şahsiyetlerini ve eserlerini incelemek İslam ilimlerini ve kültürünü tanıyabilmek açısından önem arz etmektedir. Hayatı, ilmi şahsiyeti ve hadis ilmindeki yeri bakımından incelenmesi gereken önemli şahsiyetlerden birisi de Hanbel b. İshâk’tır. 193/809 ve 273/886 yılları arasında yaşamış olan Hanbel b. İshâk’ın dönemi hadis ilminin altın çağı olarak nitelendirilen hicri III. asra rastlamaktadır. Bu dönemde yaşamış olan Hanbel b. İshâk; Ahmed b. Hanbel, Buhârî, Müslim, Ebû Zur’a er-Râzî ve İbn Ebî Hatîm er-Râzî gibi bazı meşhur hadis imamlarıyla aynı hocalardan hadis dinlemiştir. Hanbel b. İshâk bunun yanında çok sayıda öğrenci de yetiştirmiştir. Hanbel b. İshâk aynı zamanda Ahmed b. Hanbel’in güzide öğrencilerinden olup Mihne döneminde Müsned’in tamamını bizzat Ahmed b. Hanbel’den dinleyip okuyan üç kişiden biridir. Ahmed b. Hanbel’in hayatıyla ilgili bilgilerin önemli bir kısmı Hanbel b. İshâk’tan rivâyet edilmiştir. İslam âleminde pek şöhret bulmayan Hanbel b. İshâk daha çok el-Fiten, el-Cüz’ ve Zikru Mihneti’l-İmam Ahmed b. Hanbel adlı eserleriyle tanınmıştır.